‘Vroeg of laat ben je als boer aan de beurt'

Een meerderheid van Provinciale Staten stemde woensdag in met het voorstel om grondeigenaren een vrijwillige schadeloosstelling te bieden als de grond nodig is voor de realisatie van het verplichte NatuurNetwerkNederland (NNN).

Gedwongen onteigening hoort daar als maatregel bij, omdat dit juridisch aan elkaar is gekoppeld. „De realisatie van NNN snap ik niet. Agrarische grond moet omgezet worden naar natuurgrond, omdat we per se bepaalde plantensoorten terug willen hebben. Wensnatuur noem ik dat. Wat gebeurt er straks als de boeren weg zijn en die nieuwe natuur in slechte staat verkeert? Daarover moet de discussie gaan.”

Woordgebruik

Verhorst is aan de telefoon duidelijk geïrriteerd over hoe er in de Statenzaal wordt gesproken over de kwestie. „De focus wordt heel erg gelegd op de volledige schadeloosstelling om zo het woord onteigenen niet te hoeven gebruiken. Dat hoor je ook bij de inbreng van de partijen en de gedeputeerden. Ik durf het woord wel in de mond te nemen, want wat er eigenlijk gebeurt, is dat er een onteigeningstraject wordt gestart. Vroeg of laat ben je als boer aan de beurt als je niet uitgekocht wil worden. Onderhandelen met het mes op de keel dus.”

Hij snapt niet dat politieke partijen die zich tegen onteigening uitspreken, voor dit besluit hebben gestemd. „Je kunt onteigening wel lostrekken van de volledige schadeloosstelling, zoals nu is gebeurd door het besluit, maar dat is te laat. De deur staat nu open om de onteigeningsstok te gebruiken.”

Zelfrealisatie

De provincie wil in eerste instantie zoveel mogelijk inzetten op zelfrealisatie, dit betekent dat de agrarische grond omgezet wordt in natuurgrond en de boer de nieuwe natuur zelf kan aanleggen. Dat klinkt mooi, maar is volgens de LTO-voorzitter geen haalbare kaart. „Om de natuur te realiseren, moet je al een heel extensief bedrijf hebben. Met een normale bedrijfsvoering is zelfrealisatie haast niet te doen, omdat de voorwaarden best streng zijn. Zo mag je een stuk minder mest gebruiken bijvoorbeeld.”

Hij verwijst naar de Krimpenerwaard, waar boeren in het verleden zelfrealisatie hebben toegepast. „Je moet het wel echt willen. Als je zelfrealisatie niet ziet zitten, dan word je gewoon onteigend.”

Zorgvuldig proces

LTO Noord kan onteigening niet meer tegenhouden. Het enige dat de organisatie nog kan doen, is zorgen dat het proces met de boeren op een goede en zorgvuldig verloopt. Daarnaast hoopt Verhorst dat Zuid-Holland en andere provincies dit niet nog een keer gaan doen. „Ik ben wel blij met alle reuring in de media over dit onderwerp, misschien gaan provincies dan niet zo snel overstag om dit nog een keer te doen”, besluit Verhorst.