Zuid-Holland zet deur open voor onteigening met besluit over schadeloosstelling

Gedwongen onteigening is juridisch nodig om een volledige schadeloosstelling te kunnen bieden. Als dit niet achter de hand gehouden wordt, kan de vergoeding voor grondeigenaren als staatssteun worden aangemerkt. De provincie kan dan sancties tegmoet zien vanuit Europa.

Onrust

De inzet van het instrument is iets dat het provinciebestuur 'te allen tijde' wil voorkomen en een 'ultimum remedium', herhaalde GroenLinks-gedeputeerde Berend Pojter meerdere malen.

Hij legde uit dat het gebruik van de regeling alleen mogelijk is voor grondeigenaren uit de zeven gebieden die de provincie eerder al aanwees. In deze zones bevindt zich natuur die nergens anders gerealiseerd kan worden en nodig is voor de realisatie van NNN. Alle provincies moeten dit voor 2027 afronden.

Buiten deze gebieden ligt onteigening dus niet op tafel. Boeren uit de rest van Zuid-Holland kunnen daarom ook geen gebruik maken van een volledige schadeloosstelling en moeten het doen met een marktvergoeding als ze grond willen verkopen voor de realisatie van natuur, benadrukte Potjer. Met de uitleg probeerde hij de onrust onder Zuid-Hollandse boeren weg te nemen.

'Verandering niet merkbaar'

Het dossier is emotioneel en ligt politiek gevoelig. Dit bleek ook tijdens een indrukwekkende maidenspeech van melkveehouder en BBB-Statenlid Edwin Veldhuijzen. „Het gaat niet goed binnen deze Statenzaal. De verandering die wij als BBB broodnodig vinden, is nog steeds niet merkbaar. Beleid wordt er doorgejast zonder rekening te houden met duidelijk wordende feiten en met argumenten van insprekers wordt weinig gedaan. De uitgestoken hand van mensen die mee willen werken slaan we af, terwijl we vinden dat er toekomstperspectief geboden moet worden. Dat kan niet en bestaat niet."

Communicatie

Veldhuijzen verwoordde vervolgens de kritiek die meerdere Statenleden hebben gehoord: de communicatie tussen de provincie en grondeigenaren is niet goed en kan beter. „In een eerste gesprek wordt onteigening niet vermeden. Dat voelt als een revolver die direct op tafel wordt gelegd. Bent u dat met me eens?", vroeg de BBB'er aan de gedeputeerde.

Potjer stak de hand in eigen boezem. „Ik heb de indruk dat er in de communicatie misverstanden zijn ontstaan. Dat proberen wij recht te zetten." De inzet van het provinciebestuur is een zorgvuldig proces.

Om te zorgen dat dit ook gebeurt, dienden CDA, ChristenUnie, SGP en BBB een motie in die het college oproept om bij het verwerven van de gronden allereerst in te zetten op de instrumenten zelfrealisatie en grondruil en om met alle belanghebbenden in te zetten op een zorgvuldig proces. Daarbij moet er ook gebruik gemaakt worden van de kennis uit het gebied. Deze motie werd met een ruime meerderheid aangenomen.

Agrarisch natuurbeheer

In het kader van zelfrealisatie riepen BBB, CDA en ChristenUnie op om alle mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer binnen de NNN-gebieden aan te grijpen. Potjer vertelde dat dit onderdeel is van zelfrealisatie en dat de grondeigenaar ook zelf nieuwe natuur kan realiseren. „Dat is onderdeel van het proces."

Standpunt BBB

Onteigening is een politiek gevoelig dossier. De ogen waren dan ook vooral gericht op coalitiepartij BBB. De partij die geliefd is onder boeren, sprak zich fel uit tegen onteigening. Toch gaf het steun aan het voorstel, omdat dit voor boeren de beste keuze is. Ze krijgen namelijk een maximale vergoeding en hoeven geen genoegen te nemen met de marktwaarde. „Het is ieders persoonlijke afweging hoe er schadeloos gesteld gaat worden. Dat is aan de eigenaar zelf en willen we een kans geven", aldus Veldhuizen.

Tegelijkertijd wil BBB zich inzetten om het tij te keren in het provinciehuis en de kans op onteigening zo klein mogelijk te maken. Daarom diende de partij een motie in die het college verzoekt om het het instrument om te komen tot een volledige schadeloosstelling te herzien, zodra er andere gelijkwaardige of betere mogelijkheden zijn waarbij onteigening niet als een laatste redmiddel hoeft te worden ingezet. Dit kan in de toekomst mogelijk het geval zjin, omdat de Europese Commissie dit jaar de staatssteunregels gaat verruimen.

Laatste stem

Onteigening gebeurt niet zomaar. De laatste stem is altijd aan Provinciale Staten. Mocht het uiteindelijk toch tot een onteigening komen, dan moet PS daar goedkeuring voor verlenen. Mocht een boer geen gebruik willen maken van de volledige schadelosstelling en dus door wil gaan binnen een NNN-gebied, dan zal BBB in ieder geval tegen het onteigeningsbesluit stemmen.

Zover is het nog niet en het college en de Zuid-Hollandse politici hopen ook niet dat het zover komt.