Opinie: Onbehoorlijk bestuur

Zoals aangekondigd in de derogatiebeschikking, heeft LNV afgelopen december de definitieve aanwijzing van de NV-gebieden bekendgemaakt. Als belangenbehartigers wisten we dat dit eraan zat te komen en kregen we via de waterschapbestuurders enige informatie over het proces, maar LNV hield de deur voor ons stevig gesloten.

Er zijn diverse kritiekpunten op het beleid. Hoe zijn bijvoorbeeld de KRW-normen (Kaderrichtlijn Water) tot stand gekomen? Zijn de beloofde KRW-maatregelen wel uitgevoerd? Waar komt het percentage van 19 procent vandaan? Waarom wordt er niets gedaan met de onderzoeken van Herman de Boer, enzovoort?

In waterschap AGV (Amstel, Gooi en Vecht) worden momenteel boerenavonden gehouden om boeren betrokken te houden en hen bewust te maken van hoe ze kunnen bijdragen aan ‘levendige boerensloten’. Tijdens deze avonden wordt ook door vertegenwoordigers van het waterschap de mening over de aanwijzing van NV-gebieden niet onder stoelen of banken gestoken. De waterschappen zijn echter niet betrokken geweest bij de totstandkoming van de aanwijzing van de NV-gebieden door LNV. Ze mochten alleen meedenken over de juistheid van toestroomgebieden.

Onder kritieke grens

Uit berekeningen door waterschap AGV blijkt dat de invloed uit het agrarisch gebied ruim onder het kritieke percentage van 19 procent ligt dat in de derogatiebeschikking is vastgesteld. Op basis van actuele data en gebiedskennis zouden er in AGV-gebied dus geen NV-gebieden moeten zijn.

Echter, na herhaald aandringen blijven de ambtenaren van het ministerie van LNV, en minister Adema, niet bereid om tijdens de duur van de huidige derogatiebeschikking de aanwijzing van NV-gebieden aan te passen. Grote delen van AGV zijn nu NV-gebieden, wat voor de boeren leidt tot extra mestafzet, lagere mestnormen en een vervelende negatieve stempel, waarvan de langetermijngevolgen niet goed kunnen worden ingeschat.

Dat landbouw een relatief laag aandeel heeft in de nutriëntenbelasting in AGV, zoals in de eigen analyse van AGV naar voren komt, heeft deels te maken met de ligging en de grondsoorten, maar vooral met de intensiteit van menselijke aanwezigheid, bebouwing en parken. Het overgrote deel van de nutriënten is namelijk afkomstig uit Amsterdam.

Invloed op waterkwaliteit

Echter, wat nog erger is, volgens informatie die wordt verteld, heeft het actuele bemestingsniveau bij goede landbouwpraktijk helemaal geen invloed op de waterkwaliteit in de boerensloot in deze regio (in laag Nederland). De truc zit hem in het beheer van de sloot. Een juiste diepte en stevige, begroeide oevers zijn belangrijk. Als er voldoende planten in de sloot groeien, zuiveren ze het water van nutriënten. En door de begroeiing wordt afkalving, en dus het vallen van gronddeeltjes (nutriënten) in de sloot, voorkomen. Uiteindelijk gaat het bij de KRW om ecologie, niet om nutriënten. Ook het beheer van bijvoorbeeld rivierkreeften zal gelijk op moeten gaan met het werken aan een goede begroeiing van de oevers.

Het verlagen van het bemestingsniveau draagt dus niet bij aan de waterkwaliteit, aldus de ecologen van het waterschap. Ik heb deze informatie al geruime tijd proberen over te brengen aan LNV, maar zij blijven onvermurwbaar. Het magische woord is ‘het 8e actieprogramma’, maar ik heb nog geen nieuw actieprogramma meegemaakt dat beter was dan het vorige. De NV-gebieden zijn per ministeriële regeling vastgelegd, zoals we kunnen lezen in de Staatscourant van 19 december. Bezwaar maken daartegen is niet mogelijk.

Wat kunnen we dan nog? De informatie die voor de aanwijzing van NV-gebieden is gebruikt, is oud en niet geschikt. En bovendien dragen de maatregelen niet bij aan het gestelde doel. Als praten niet meer helpt, rest ons niets anders dan protesteren en juridische procedures voeren. Het is een goede zaak om te zien dat Stikstofclaim hiermee begint. We moeten doorgaan met juridische ‘oorlogsvoering’, want dit is simpelweg onbehoorlijk bestuur.

Gerrit van Schaick

----------------------------------------------------------------------

Gerrit van Schaick is bestuurder van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en melkveehouder in Loenen aan de Vecht (UT).