Gerben Koot over Landbouwakkoord: ‘Het is net een soort tweede toeslagenaffaire’

Het is voor Gerben Koot zo klaar als een klontje, waarom LTO en het NAJK uit het overleg voor het Landbouwakkoord zijn gestapt. „Ik ben er natuurlijk niet bij geweest, maar als Sjaak van der Tak zegt dat verder praten geen zin heeft, dan geloof ik hem. Deze overheid laat hiermee zien een heel ander belang na te streven, dan het oplossen van het stikstofprobleem.”

Mes in veestapel

„Want er zijn oplossingen”, vervolgt Koot. „Maar in plaats daarvan zal en moet van deze regering het mes in de veestapel gezet worden. Wij zijn aankomende september al drie jaar bezig met ons plan van de coöperatie Boeren met Perspectief - of kortweg Stikstofcoöperatie - rond de Nieuwkoopse plassen. Binnen een half jaar ontvingen wij 500.000 euro uit handen van minister Schouten en de provincie Zuid-Holland en Utrecht om ons plan om versneld stikstof te reduceren uit te werken."

Tegen een muur

„Wij ontvingen sindsdien complimenten en schouderklopjes van nóg zes ministers op werkbezoek", vertelt Koot verder. „Maar in de uitwerking lopen we tegen een muur op bij het Rijk. De Rijksoverheid slaat liever de veehouderij van bovenaf met een stok om de oren dan te luisteren naar oplossingen van onderop.”

Al kunnen bewijzen

De Stikstofcoöperatie is een initiatief voor boeren door boeren. Zij reduceren dankzij innovatie de stikstofuitstoot en willen die stikstofruimte - na afroming voor natuur - beschikbaar stellen voor vergunningverlening van PAS-melders, bouw, verkeer en industrie. Door de beschikbare stikstofruimte als coöperatie te verleasen kunnen zij de innovatie, die nodig is om tot stikstofreductie te komen, financieren. „Maar de Rijksoverheid wil daar op ambtelijk niveau niet aan. Het is allemaal moeilijk, moeilijk. Met een beetje ambtelijke medewerking van het Rijk hadden we in die tweeënhalf jaar al lang juridisch kunnen onderbouwen dat onze methode werkt.”

Wensdenken

Naast dat het mes in de veestapel moet, doet de overheid volgens Koot aan wensdenken dat alles via ‘korte keten’ of ‘biologisch’ kan. „Maar zolang die markt er niet is, biedt dit geen reëel perspectief. Ja kan het wel produceren, maar het wordt dan niet gekocht. Toch lijkt de Rijksoverheid beter te weten hoe wij moeten boeren en hoe mensen eten. Ze willen een gesloten kringloop en natuurinclusief boeren, maar scheren iedereen over één kam. Ze nemen niet de moeite om te kijken op welke manier wij kringlopen sluiten en wat wij allemaal al aan natuurbeheer doen.”

Compenseren

„Het is heel simpel", stelt Koot. „De overheid wil ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en die moet gevonden worden bij de huidige gebruikers. De overheid heeft de stikstofruimte van de boer nodig om te kunnen bouwen en wegen aan te leggen. Nu komen ze die stikstofruimte halen met een zak geld in de ene hand - die je vervolgens direct mag inleveren bij de bank en de fiscus - en een dwangbevel in de andere.”

Ellende

Koot vervolgt: „Ze hebben geen idee in welke ellende boeren hierdoor terecht komen. Als je zó in je bestaan bedreigd wordt, dan verlam je, vecht je, of vlucht je. Tot en met boeren die geen uitweg meer zien en er een eind aan maken. Een tweede toeslagenaffaire is in de maak. Maar zo hoeft het niet te gaan. Wij boeren kunnen die stikstofruimte met een klein beetje hulp vrijspelen. Als de overheid iets van ons als boeren nodig heeft, zorg dan dat we daar een nette vergoeding voor krijgen. Dat lijkt me een normale gang van zaken.”