LTO: ‘Kamerbrief Van der Wal schetst eerste, langverwachte duidelijkheid’
‘Na jarenlange stilstand op het stikstofdossier zet Van der Wal met deze brief nu een goede stap’, aldus LTO Nederland over de piekbelasters-brief van de minister. ‘Hoewel veel zaken nog onduidelijk zijn en nader uitgewerkt moeten worden, biedt de brief op hoofdlijnen de eerste duidelijkheid waar boeren al jaren op wachten. Veel zaken waarop LTO het voorbije jaar intensief heeft gelobbyd, zijn stevig in de piekbelastingsaanpak overgenomen. Of dat voldoende is, zal de praktijk uitwijzen.’
Mogelijk perspectief
‘Voor ondernemers die besluiten om hun bedrijf te beëindigen – bijvoorbeeld zestigplussers zonder bedrijfsopvolging – kunnen de regelingen mogelijk perspectief bieden om deze stap te zetten’, oordeelt LTO. ‘Hoe de regeling uitpakt is afhankelijk van bedrijfsspecifieke kenmerken zoals de leeftijd van gebouwen en stallen. Veehouders die overwegen hiervan gebruik te maken, raden wij aan daarover samen met hun bedrijfsadviseur in gesprek te gaan.’ In de loop van dit jaar wordt ook nog een andere regeling van kracht (de zogenaamde MGA-2) die mogelijk interessant kan zijn voor de kleinere veehouderijsectoren.
Emissiereductie
Boeren die in aanmerking komen voor de LBV+ kunnen ook kiezen voor andere transitieregelingen: extensiveren, innoveren, omschakelen, verplaatsen. LTO: ‘Er was lang onduidelijkheid over de vraag of deze 3.000 bedrijven allemaal de stikstofemissie met 85 procent moeten reduceren, óók als zij gebruik maken van de andere regelingen.' Voor LTO was het naar eigen zeggen een lobbyprioriteit om te borgen dat de 85 procent-reductieverplichting uitsluitend geldt voor potentiële stoppers. 'De minister is op dit gebied in onze richting opgeschoven.’
Provincies
LTO vervolgt: ‘Het reductiepercentage van 85 procent wordt in de Kamerbrief weliswaar genoemd in relatie tot omschakelen, extensiveren, innoveren of verplaatsen, maar de minister stelt duidelijk dat het voor die regelingen aan provincies is om te bepalen of ondernemersplannen voldoen – óók als zij een significant lager reductiepercentage realiseren.’ Dat moet ook, stelt LTO.
Onhaalbaar
‘Met innovatie of extensivering is een emissiereductie van 85 procent onhaalbaar. In dat opzicht legt de minister een zware verantwoordelijkheid bij provincies om transitie-voorstellen vanuit realiteitszin te beoordelen, met oog voor boeren en tuinders om het bedrijf op een passende wijze voort te zetten.’
Nauwlettend volgen
De regelingen voor ondernemers die hun emissies willen reduceren door te extensiveren, te innoveren, om te schakelen of te verplaatsen, zijn op dit moment nog niet gepubliceerd. ‘LTO zal nauwlettend bewaken dat de regelingen werkbaar zijn voor boeren en tuinders.’
Gelijktijdig openstellen
Voor veehouders die niet het besluit hebben genomen om het bedrijf te beëindigen of die daarover twijfelen, is het volgens LTO van groot belang dat alle ‘transitieregelingen’ gelijktijdig worden opengesteld. ‘Het is goed dat de minister toezegt dat er een overlapperiode komt voor de verschillende regelingen. Alleen zo kunnen boeren een geïnformeerd en weloverwogen besluit nemen over hun toekomst.’
Onder druk
LTO vreest dat deze overlapperiode in praktijk onder druk komt te staan. ‘De verplaatsingsregeling zal eerst een Brusselse staatssteuntoets moeten doorlopen en voor de innovatieregeling is het de vraag of technische innovaties ook de toets van vergunningverlening kunnen doorstaan. Hierdoor kan de openstelling van beide regelingen vertraging oplopen.’ LTO vindt dat als deze situatie zich voordoet, de sluitingstermijn van de stoppersregelingen ook moet worden uitgesteld.
Piekbelaster geen stigma
Na het doorlopen van de piekbelastersaanpak vervalt de term piekbelaster, benadrukt LTO. ‘Er is dus geen sprake van een etiket dat agrariërs permanent ‘op hun bedrijf geplakt zien’.’ LTO vindt het van groot belang dat de benaming ‘piekbelaster’ ook geen enkele vorm van schaduwwerking met zich meeneemt. ‘Agrariërs die nu piekbelaster zijn, moeten daardoor geen toekomstig nadeel ondervinden, bijvoorbeeld voor bedrijfsfinanciering.’
PAS-melders
LTO vindt het positief dat de minister aangeeft dat de stikstofruimte die vrijkomt uit de piekbelastingsaanpak in een register wordt bijgehouden en met voorrang wordt ingezet om PAS-melders te legaliseren. ‘Wij vinden dat dit ook voor de zogenaamde ‘interimmers’ moet gelden. Met deze Kamerbrief is wederom niet gegarandeerd dat alle PAS-melders op korte termijn gelegaliseerd worden.’
Noodzakelijke voorwaarde
Dit blijft voor LTO een noodzakelijke voorwaarde. ‘In de huidige wet is vastgelegd dat alle PAS-melders uiterlijk in 2025 gelegaliseerd zijn. LTO zet al tijden in op 2024. Het feit dat vrijkomende emissieruimte gebruikt wordt om PAS-melders te legaliseren, doet recht aan de grote solidariteit die binnen de agrarische sector bestaat: stoppers helpen blijvers.’
Boeren hebben volgens Agractie geen keuze
Agractie meldt in een reactie het jammer te vinden dat het kabinet op dit moment alleen kiest voor de optie stoppen, waardoor boeren die door willen gaan geen keuze hebben. ‘Het kabinet wil graag de stikstofdruk rondom Natura-2000 gebieden verminderen. Johan Remkes adviseerde dat boeren een royale keuze moeten krijgen tussen de opties omschakelen, innoveren, verplaatsen of stoppen.’
Agractie vindt het jammer dat niet ‘de zorgvuldige route’ is gevolgd die Johan Remkes adviseerde, en dat alle regelingen niet tegelijk worden opengesteld. ‘Wij benadrukken met klem dat vrijwilligheid gewaarborgd moet zijn en blijven. We zijn blij met de harde toezegging van minister van der Wal dat de ingevulde gegevens - op de hiervoor bestemde website - nooit misbruikt kunnen worden op een later moment.’
Tekst: Erik Kruisselbrink
Is als freelance vakbladredacteur van vele markten thuis.
Beeld: Ellen Meinen
