Boeren voelen zich niet gehoord bij faunaschade door ganzen

Ganzen richten jaarlijks voor tientallen miljoenen euro’s aan schade aan, met name aan grasland. Hiervoor kunnen zij een tegemoetkoming aanvragen bij BIJ12, die de tegemoetkomingsregeling namens de 12 provincies uitvoert. ‘Een boer is volgens de wet zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van grasschade’, aldus BIJ12. ‘Dit kan door de inzet van preventieve middelen, zoals vlaggen, linten, knalapparaten of lasers. Ook kunnen boeren aan verjaging ondersteunend afschot inzetten om schade te voorkomen. In sommige gevallen mogen ganzen ook in kader van populatiebeheer neergeschoten worden. Desondanks blijft de ganzenschade jaar over jaar toenemen.’

Provincies willen meer inzet

BIJ12 gaf de bureaus Wing en D&B opdracht te onderzoeken hoe boeren en jagers aankijken tegen het voorkomen van schade aan landbouwgewassen door ganzen. In dat onderzoek is ook gekeken naar de rol die zij daarin voor zichzelf zien weggelegd. Hiervoor werd met boeren en jagers gesprekken gevoerd en een schriftelijke enquête uitgezet. BIJ12: ‘Provincies willen namelijk graag dat boeren zich meer inzetten voor het voorkomen van ganzenschade. Om dit te bevorderen moeten boeren in sommige provincies een deel eigen risico betalen bij ganzenschade.’

Weinig steun

Uit het onderzoek blijkt dat veel boeren schade door ganzen als een probleem ervaren, maar het gevoel hebben dat het inzetten van preventieve maatregelen weinig zinvol is, zolang andere partijen niet ook hun steentje bijdragen, aldus BIJ12. ‘Bovendien zijn er te veel ganzen om effectief schadepreventie in te kunnen zetten. Ganzenschade is een probleem dat niet alleen door boeren kan worden opgelost. Jagers geven aan dat ze vanuit de samenleving en de politiek weinig steun ervaren voor hun inzet om schade te bestrijden. De regelgeving en administratieve druk wordt als complex ervaren. Toch voelen jagers een belangrijke mate van verantwoordelijkheid tegenover de boer.’

Meer vrijheid 

De onderzoekers raden aan om lokaal met alle partijen de handen ineen te slaan. Ook moet gesproken worden over ieders verantwoordelijkheid en de onderlinge verwachtingen. BIJ12: ‘Verder moeten boeren en jagers het vertrouwen en de vrijheid krijgen om binnen de gestelde kaders hun eigen keuzes te maken. Ook hebben boeren en jagers behoefte aan meer en betere informatie. Het is voor boeren en jagers niet altijd duidelijk wat het effect is van hun acties.’

Het CDA in Noord-Holland is boos dat verjagen van ganzen door boeren niet meetelt als preventieve actie. De partij zal over deze kwestie in overleg treden met de gedeputeerde en wil dat er wordt aangedrongen op aanpassing van de regels bij BIJ12. ‘Om voor schadevergoeding voor ganzenschade in aanmerking te komen moeten boeren kunnen bewijzen dat zij er alles aan gedaan hebben om de schade te voorkomen en de ganzen te verjagen. Nu blijkt echter dat hun eigen verjaagacties niet officieel meetellen.’ Statenlid Willem Koning: ‘BIJ12 wil alleen verjaagacties van jagers meetellen als preventie tegen wildschade. Als een agrarisch ondernemer zelf ganzen verjaagd met de quad of trekker dan telt dat niet mee. Dat is onwerkbaar en onlogisch.’

Vereenvoudiging regeldruk

De Faunabeheereenheid heeft afgelopen jaar een app ontwikkeld om de enorme regeldruk rond ganzenbestrijding te vereenvoudigen, meldt het CDA verder. 'Nu loopt de FBE er echter tegenaan dat meldingen van verjaging door jagers wel officieel tellen maar van boeren niet. Zij wil dat de provincie bij de organisatie BIJ12 aan de bel trekt en om aanpassing van het reglement vraagt zodat verjagingen door boeren ook officieel meetellen. Doel is om met elkaar de faunaschade door ganzen omlaag te krijgen. Dan moeten de overheidsinstanties het ook wel mogelijk maken om de preventie goed en effectief uit te voeren,’’ vindt Statenlid Koning. ‘’Het belang is groot want de ganzenschade in Noord-Holland is inmiddels gestegen tot meer dan 10 miljoen Euro.’

Zwaar teleurgesteld

De Faunabeheereenheid is zwaar teleurgesteld dat BIJ12 niet geïnteresseerd is in inspanningen van agrariërs. ‘Dit is in onze ogen een onwenselijke situatie, die ons gezamenlijk belang van het terugdringen van schade door ganzen niet dient. Een situatie die bovendien lastig is uit te leggen’, stelt Patty Laan, directeur FBE in de nieuwsbrief van de FBE.