Stelling: Het is in het belang van de landbouw dat de geborgde zetels in waterschappen blijven bestaan

Eens: ‘Water is geen politiek’

„De vraag is of water politiek is. Ik denk van niet.” Dat zegt Siem Jan Schenk, bestuurslid van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, waar hij een van de geborgde landbouwzetels bezet. Waterschappen zijn volgens Schenk een functionele democratie die niet mee zouden moeten gaan met de politieke waan van de dag. „De geborgde plekken afschaffen zou ik onverstandig vinden. Watermanagement vergt een lange termijnvisie en dat gaat minder goed als de politieke waan van de dag te veel een rol gaat spelen.”

Volgens Schenk is het feitelijk onjuist dat D66 en GroenLinks zeggen dat geborgde bestuurders geen legitimiteit hebben vanwege hun door dragende organisaties benoemde plekken. „Het hebben van die zetels heeft wel degelijk een democratische basis, verschaft door de politiek zelf.” Ook de veronderstelling dat boeren in het bestuur de dienst uitmaken is volgens Schenk onjuist. „De overgrote meerderheid bestaat uit direct gekozen bestuurders en voorkomt daarmee een eenzijdige benadering van beleid in het waterschap.”

De geborgde plaatsen zijn volgens Schenk goed te verdedigen. „Boeren en bedrijven betalen meer waterschapsbelasting. Een gemiddelde boer betaalt al snel vijf tot tienduizend euro aan waterschapsbelasting. Natuurlijk is geld niet de doorslaggevende factor bij een uitvoerend democratisch orgaan, maar het is wel een goede manier om te waarborgen dat deze groep gehoord wordt.”

Oneens: ‘Het gaat tegenwoordig om veel meer’

Ron van Megen, fractievoorzitter van de Algemene Waterschapspartij in waterschap Vallei en Veluwe, ziet dat van landbouwvertegenwoordigers in het algemeen bestuur van waterschappen andere competenties worden gevraagd dan in het verleden. „Dat vanuit landbouw kundige bestuursleden worden geleverd, laat onverlet dat het tegenwoordig om meer gaat dan vroeger. Water, klimaat, leefomgeving, natuur, wonen, gezondheid zijn van breed maatschappelijk belang. De stevige positie van landbouw in de besturen maakt dat de sector integraal verantwoordelijkheid over dit alles moet nemen. Dit kan het welbegrepen eigen sectorbelang te boven gaan.”

Vrijwel alle waterschappen hebben volgens Van Megen een heemraad met een landbouwachtergrond in het dagelijks bestuur. Daarnaast zitten er ook boeren namens gekozen partijen in het algemeen bestuur. Landbouw heeft niet altijd de doorslaggevende stem, maar zeker wel de belangrijkste stem in waterschapsbesturen. Het is volgens Van Megen niet nodig, en ook niet in het belang van de landbouw, dat landbouwvertegenwoordigers alle belangen moeten vertegenwoordigen. Vandaar dat hij vindt dat de geborgde zetels niet in het belang van de landbouw zijn.

De waterschappen zijn door de jaren heen veranderd zegt Van Megen. „Ooit waren er honderden overzichtelijke waterschappen, met waterbeheer en waterveiligheid als belangrijkste taken. Als geen ander wisten boeren wat nodig was voor een goed beheer van het gebied en voor de eigen bedrijfsvoering. Inmiddels is dat aantal teruggebracht tot 21 waterschappen. De schaalvergroting bracht professionaliteit en veel kennis in de ambtelijke organisaties van de waterschappen. De rol en benodigde inhoudelijke bagage van een bestuurder is veranderd naar die van een beleidsmaker op een breed terrein.”

Wat zijn geborgde zetels?

Het algemeen bestuur van een waterschap wordt een keer in vier jaar gekozen via waterschapverkiezingen. In het bestuur zijn een aantal zetels gereserveerd voor vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuur. Die vertegenwoordigers worden aangewezen en zitten vaak voor een langere periode dan vier jaar in het algemeen bestuur. Dat zijn de geborgde zetels. De geborgde zetels worden de komende tijd in de Tweede Kamer besproken omdat GroenLinks en D66 vinden dat alle zetels in het bestuur democratisch gekozen moeten worden.