Van der Wal wil dat boeren over 25 jaar nog kunnen boeren

Ze zei dit in antwoord op een vraag van Caroline van der Plas, die van haar wilde weten wat voor perspectief de regering boeren gaat bieden. „Want die willen weten of zij, of hun kinderen, over twintig of dertig jaar nog door kunnen gaan", stelde het BBB-Kamerlid.

En dat perspectief, stelde de minister, wil de regering de boeren bieden. „Dat is waarom we uitgaan van de bodem- en waterkwaliteit van de plek waar je onderneemt", vertelde ze. „Zodat je type bedrijfsvoering past bij de plek waar je zit." Daarnaast, zei de minister, wil de regering in de gebiedsgerichte aanpak niet enkel de stikstofdoelen nastreven. De regering richt zich ons ook op de Kaderrichtlijn Water, op de bodem en op duurzaamheid.

„Juist om dit perspectief te kunnen bieden. Want anders doen we onszelf tekort, en dan staan we over vier jaar weer op het boerenerf om te zeggen dat het anders moet."

Innovatie

Een aantal partijen had ook gevraagd om meer geld te steken in innovatie om het stikstofprobleem op te lossen. Maar hoewel innovatie volgens Van der Wal kansrijk is, en hoewel die kansen volop moeten worden aangegrepen, stelde ze dat alleen innovatie niet genoeg zal zijn om de doelstellingen te halen. „We zullen echt ook andere maatregelen moeten nemen".

Daarbij moeten die maatregelen niet enkel de landbouw treffen, vond ze. "Alle sectoren - ook industrie, ook mobiliteit, ook gezinnen - moeten een evenredige bijdrage leveren aan het terugbrengen van de stikstofdeken", vond ze. „Het kan niet zo zijn dat één sector alle pijn moet dragen."

Bezig met elkaar

De Kamer had veel meer vragen gehad, maar ondanks de vier uur die voor het debat was ingeruimd, had Van der Wal slechts tijd om enkel wat algemene vragen te beantwoorden. Ze had onder meer nog specifiek willen ingaan op de staat van de natuur, op het meten van stikstof, en op de situatie rond PAS-melders, maar daar kwam ze -uitgezonderd een eerste reactie op een brandbrief van de provincie Overijssel - niet meer aan toe.

Het was voor een groot deel aan de Kamer zelf te wijten, omdat de Kamerleden soms meer met elkaar bezig waren dan met vragen stellen aan het kabinet. Joris Thijssen (PvdA) wilde excuses van Boswijk omdat de regering nu al drie jaar het probleem van de PAS-melders niet geregeld had. Boswijk, beu dat voor de zoveelste keer de oppositie alle schuld bij zijn partij legde, maakte uitgebreid excuses voor alles wat er in de afgelopen dertig jaar gebeurd was. Hij wees er daarbij tussen neus en lippen wel even op dat het de PvdA was die mede aan de wieg van de PAS-problematiek heeft gestaan, maar Thijssen vond het dan weer niet nodig om daar dan excuses over te maken.

Derk Eppink (JA21) en Tjeerd de Groot (D66) debatteerden over wat nu precies de uitkomst was geweest van een hoorzitting van een paar weken geleden over de validiteit van stikstofmodellen, De Groot ging met Caroline van der Plas (BBB) in discussie over wat kringlooplandbouw nu precies was.

De minister blijft de rest van de antwoorden daarom schuldig tot 6 april, wanneer er weer een debat over landbouw gepland staat. Dat wordt een debat over de hoofdlijnen van het landbouwbeleid. De Landbouwcommissie van de Tweede Kamer heeft zich alvast voorgenomen om daar dan ruim de tijd voor te nemen.