Agroforestry in de praktijk: ‘Bomen multifunctioneel inzetten’

Ron van Zandbrink is een biologische melkveehouderij uit Stoutenburg (UT). Op hun bedrijf genaamd ‘Boerderij tussen de hagen’ houdt hij samen met zijn ouders 90 melkkoeien en bijbehorende jongvee. Toen Van Zandbrink in 2018 volledig ging meewerken in het melkveebedrijf zijn er 250 kippen, een paar varkens en fruit- en notenbomen bijgekomen op het bedrijf.

Van Zandbrink is eerst begonnen met een klein stukje van 0,3 hectare waar appel- en perenbomen zijn geplant. Van Zandbrink: „Dat stuk lag een beetje onhandig voor het weiden van de melkkoeien en nu er fruitbomen staan is dat een mooi gezicht voor de klanten van onze boerderijwinkel. Tijdens het aanplanten van de fruitbomen hadden we een droog jaar. Elke week moesten we de bomen een aantal keer flink water geven. Van de 25 bomen hebben maar drie bomen het niet gered dus dat is gelukkig goed gegaan.”

Tijdens het webinar vertelt Van Zandbrink dat de bomen multifunctioneel zijn. „Ze gaan op den duur fruit produceren wat we zelf kunnen eten of verkopen, daarnaast gaan ze schaduw bieden voor de koeien en ze dragen natuurlijk bij aan de biodiversiteit.” Op die 0,3 hectare weidt het jongvee van Van Zandbrink tussen de bomen en is er ook nog voldoende ruimte om met een trekker tussen de bomen door te kunnen. De bomen heeft Zandbrink beschermt met stroomdraad.

Ook notenbomen

Al snel wilde Van Zandbrink uitbreiden met de bomen. Op een stuk van 3 hectare ging hij aan de slag met notenbomen. Voor het grootste deel walnoten maar ook een aantal tamme kastanje-bomen op een deel van het perceel dat iets natter is. Op het perceel heeft hij een irrigatiesysteem aangelegd voor het geven van water. „Slangen lopen vanaf een waterreservoir langs de bomen en laten het water langzaam in de grond lopen. Die notenbomen zijn in het voorjaar van 2021 geplant. Toen was het heel nat, dus het irrigatiesysteem heb ik nog niet in de praktijk kunnen testen helaas.” Ook op dat perceel weiden koeien tussen de bomen en moest hij de bomen beschermen tegen omduwen. „Op dat perceel hebben we een stroomdraad om de hele bomenrij gemaakt. Het begin van het stroomdraad ligt onder de grond zodat we geen dode hoeken creëren in de wei.”

Economisch perspectief

Wat de bomen economisch gaan opleveren kan Van Zandbrink nog niet zeggen en hij heeft er ook nog niet echt verwachtingen bij. „De bomen zijn multifunctioneel en het gaat ook nog wel even duren voordat ze iets gaan produceren. Het economische hoofdgewas van de twee percelen blijft grasland.” Als tip geeft Van Zandbrink mee om klein te beginnen en de bomen en eventuele hagen zo te plaatsen dat ze multifunctioneel inzetbaar zijn. Dus bijvoorbeeld ook voor schaduw of als natuurlijke afscheidingen.

Agroforestry steeds makkelijker voor boeren

Het gesprek werd geleid door Evert Prins, die als onderzoeker van het Louis Bolk Instituut boeren en beleidsmakers ondersteund om agroforestry mogelijk te maken. Het is de verwachting van Prins dat het voor boeren steeds makkelijker gaat worden om met agroforestry aan de slag te gaan. In december is met de inzet van het Louis Bolk Instituut het Agroforestry Netwerk Nederland opgestart, wat als doel heeft om kennis te genereren en te delen en boeren met elkaar in contact te brengen.

In de video hieronder vertelt Ron van Zandbrink nog iets meer over agroforestry op zijn bedrijf.

Tekst gaat verder onder video.

Akkerbouwer en houder van zoogkoeien Paul den Dunnen uit Lage Zwaluwe (NB) vertelde ook over hoe hij agroforestry inpast op zijn gemengde bedrijf. Hij heeft nu 332 walnotenbomen en heeft daartussen al rode kool en sperziebonen geteeld. Lees zijn verhaal via de link.