Agrifacts: Stikstofnormen voor boerensloten veel strenger dan in buurlanden

Vlaanderen en Duitsland staan hogere percentages stikstof toe in het water dan Nederland. Dat leidt tot normoverschrijdingen in Zuid- en Oost-Nederland, in de regio’s waar het buitenlandse water de grens overgaat en Nederland binnenstroomt, heeft Staf berekend.

Normbepaling door Nederlandse waterschappen

Voor grondwater hanteren Europese lidstaten dezelfde norm: maximaal 50 mg nitraat per liter. Voor het oppervlaktewater heeft Europa geen normen vastgelegd, deze worden door de lidstaten zelf bepaald. In Nederland ligt die normbepaling bij de waterschappen. Voor Nederlandse agrarische afwateringen ligt die doorgaans tussen 1.3 en 2.8 mg stikstof per liter (zomergemiddelde), afhankelijk van de regio. In Vlaanderen geldt voor afwateringen echter een veel ruimere norm: 4.0 mg N per liter (zomergemiddelde). Duitsland hanteert de norm van de Nitraatrichtlijn: 50 mg nitraat per liter (jaarrond gemiddelde). Dit is omgerekend 11.3 mg N per liter. Voor grensoverschrijdende rivieren is de Duitse streefwaarde lager: 3 tot 6 mg N per liter.

Uit de Duitse waterkwaliteitsmetingen op de zes grensmeetpunten blijkt dat de rivieren gemiddeld zo’n 6 mg N per liter aan stikstof afvoeren naar Nederland. Het Vlaamse afvoerwater bevat vergelijkbare concentraties. Dit zijn concentraties die de Nederlandse normen ver overschrijden, concludeert Staf.

Het aandeel buitenlandse stikstof in de Nederlandse regionale wateren wordt geschat op 20 procent. In combinatie met strengere Nederlandse normen zorgt dat voor een grote stikstofopgave voor boeren.

Bufferstroken langs watergangen

Nederland vraagt ingrijpende maatregelen van boeren voor het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Demissionair minister Schouten wil dat boeren metersbrede bufferstroken langs watergangen aanhouden die niet bemest mogen worden. Ook wil zij dat er regelmatig een rustgewas wordt opgenomen in het bouwplan. Dit alles om de Europese waterdoelen voor het grond- en oppervlaktewater dichterbij te brengen. Die Europese doelen staan in de Nitraatrichtlijn en Kaderrichtlijn Water.

De plannen zorgden voor veel onrust in de landbouw. De landbouworganisaties maar ook de keten daar omheen riepen boeren op hun stem te laten horen over de voorgenomen teeltmaatregelen. Deze oproep leidden tot ruim 3.700 reacties bij het ministerie.