Ingenieurs uit Noord-Holland proberen politiek warm te krijgen voor ammoniakfilter

De ammoniakfilter, die is ontwikkeld door Klaas de Boer (De Boer Special Machines uit het Noord-Hollandse Opperdoes) en inmiddels twee maanden in gebruik is, geeft verbluffende resultaten. Waar de 60.000 leghennen normaal goed zijn voor een uitstoot van 800 ppm ammoniak, blijft daar na het filteren van de lucht via een plantenextract niks meer van over.

Restproduct

Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar de uitstoot op het bedrijf van Bertens wordt realtime gemeten. Gegevens die de ‘nulprocent-claim’ onderbouwen zijn er dus. Op het erf hangt een lichte geur, terwijl niet alle stallen op de ammoniakfilter zijn aangesloten. De totale installatie reduceert stof, geur en stikstof. Wat uiteindelijk overblijft als restproduct is een kunstmestvervanger dat kan worden uitgereden over het land, als de regels dat tenminste toestaan.

De luchtwasser van Bertens is niet volledig in gebruik. De ammoniak gaat door de machine van De Boer, waardoor er geen zwavelzuur aan te pas komt. „Ik heb hier de daken vol gelegd met zonnepanelen, omdat ik graag energieneutraal wil werken”, vertelt hij. „Dat was een flinke investering, waardoor ik er zuinig op ben. Dat zuur uit de luchtwasser tast die zonnepanelen aan. Bovendien hoeft er maar iets fout te gaan met dat chemische spul en ik heb de poppen aan het dansen.”

Tekst gaat verder onder de foto

De keuze voor de chemische luchtwasser zou wel de makkelijkste weg zijn geweest om ammoniak te reduceren. De luchtwasser staat immers wel op de RAV-lijst van de overheid en de ammoniakfilter van De Boer (nog) niet. Daarvoor moeten eerst de eisen ten behoeve van stalluchtverversing en filtratielucht van elkaar gescheiden worden. Waar bij luchtwassers de ammoniak via ventilatoren door de hele stal heen wordt geblazen en wordt verdund met lucht, werkt de ammoniakfilter van De Boer via onderdruk, de ammoniak wordt geconcentreerd weggezogen en naar de filter geleid. Niet iets wat volgens de RAV-standaarden gebruikelijk is.

Subsidie dan? Dat kon de leghennenhouder ook vergeten. De ammoniakfilter geldt als een ‘end of pipe-installatie’ en subsidies zijn er voor boeren die bronmaatregelen nemen. Dat terwijl de ammoniak dus wel bij de bron wordt weggezogen. Lastig, want ook de complete ammoniakinstallatie van De Boer en de andere bedrijven die eraan meewerken (inclusief vloeraanpassing) is toch al snel 150.000 tot 250.000 euro.

Varkens, kippen en rundvee

Bertens zette toch door en daar zijn de betrokken ingenieurs erg blij mee. In Haghorst hebben ze nu iets dat ze kunnen tonen aan de buitenwereld. De handen jeuken om de boeren (de ammoniakfilter kan geschikt gemaakt worden voor varkens- kippen- en rundveehouderij) aan de machine te helpen, maar de wetgeving zit dus nog tegen. Onbekend maakt onbemind en dat is zonde, vinden de ingenieurs.

En dus kwamen er maandag (14 juli) verschillende politici en beleidsmedewerkers naar Haghorst om op het erf van Bertens de installatie met eigen ogen te zien. De grootste vis: SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen. Maar ook de Brabantse Statenleden Hermen Vreugdenhil (CU/SGP) en Tanja van de Ven-Vogels (CDA). Daarnaast waren er ook nog beleidsmedewerkers van Tweede Kamerfracties.

Tekst gaat verder onder de foto

Een unieke kans dus om de politiek warm te maken voor de ammoniakfilter en dat is op het lijf geschreven van Ruben van Maris, de ingenieur die namens Maris Group bij de installatie is betrokken. Hij ziet naar eigen zeggen altijd kansen in afval. „Iedere schoorsteen is een geldverbrander”, was slechts een van zijn stokpaardjes om de politici te overtuigen.

Volgens hem kan Nederland een voorbeeld nemen aan landen die werken volgens het principe van de Verenigde Naties, het Clean Development Mechanism (CDM). „Dat wil zeggen dat over iedereen die iets uitstoot een kaasstolp wordt gezet en dan wordt gekeken naar manieren om te reduceren. Maar Nederland heeft dat afgekocht en bovendien zijn het middel- en kleinbedrijf uitgesloten. Dat zit innovatie in de weg, bovendien is het oneerlijk want grote bedrijven kunnen wel op die manier werken. Als ik een groene olieraffinaderij in Moerdijk wil beginnen krijg ik geen vergunning, iemand die er al honderd jaar zit kan wel doorgaan, om de simpele reden dat dat bedrijf er al honderd jaar zit. Terwijl mijn ideeën misschien wel beter en vooruitstrevender zijn.”

Het kostte hem in totaal tien jaar van zijn leven om in Sterksel (NB) een mestvergister te bouwen die nu zorgt dat boeren rondom Eindhoven van hun mest afkomen en dat huishoudens in de stad groen gas kunnen gebruiken, gooit hij er nog maar eens een voorbeeld in. „Zorg dat de luie Nederlandse ingenieurs uit hun stoel komen en los de problemen op die manier op. Want nu wordt de Nederlandse economie gegijzeld door het stikstofprobleem en worden we links en rechts ingehaald.”

Tekst gaat verder onder de foto

De politici houden zich echter nog even op de vlakte. Écht harde toezeggingen worden er niet gedaan. Vreugdenhil vraagt aan Bertens of hij op papier wil zetten wat hij nodig heeft van de provincie om ‘eventueel iets bovenwettelijk te kunnen regelen.’ Het liefste zonder dat de provincie Brabant er direct flink geld tegenaan moet gooien in de vorm van subsidie.

Van de Ven-Vogels bestiert zelf met haar man een varkens- en melkveehouderij 40 kilometer verderop in Beek en Donk (NB), maar zij installeert niet direct een ammoniakinstallatie. „Ik denk wel dat we open moeten staan voor nieuwe technieken, dus ook voor de techniek die op dit bedrijf wordt gebruikt. Als de kans zich voordoet en het past in de agenda van de Staten- of commissievergadering wil ik dat inbrengen. Harde toezeggingen kan ik niet zomaar doen, daar zijn ook andere partijen voor nodig.”

En Ruissen ziet dat vooral de nationale en regionale wetgeving wat achterblijft. Alleen de kunstmestvervanger die uit de machine komt gerold uit mogen rijden over het land, daar wil hij zich wel hard voor maken in Brussel. „Dat neem ik mee in de gesprekken.”

Onbekend maakt onbemind. Aan de bekendheid van de ammoniakfilter hebben de twee uurtjes in Haghorst bij een aantal sleutelfiguren in ieder geval wel flink bijgedragen. Nu is het voor Bertens en de ingenieurs te hopen dat het uitgebreide informatiemapje dat iedereen mee naar huis krijgt niet onder op de stapel belandt, want dan zijn we misschien weer tien jaar verder, zoals Van Maris in het bovengenoemde voorbeeld schetste.

Tekst gaat verder onder de foto

Klaas de Boer staat er niet meer alleen voor met zijn ammoniakfilter

Klaas de Boer van Special Machines de Boer uit Opperdoes (NH) haalde de landelijke media met zijn ammoniakfilter. Inmiddels heeft hij samen met andere bedrijven de eerste installatie in Haghorst (NB) bij pluimveehouder Jeroen Bertens operationeel.

De Boer werkt daarbij samen met Dolphin Marine & Offschore BV uit Heerhugowaard (NH), Golstein Mestsystemen uit Dodewaard (GD) en Maris Group uit Schijndel (NB). Zijn ammoniakfilter is ook toe te passen in de industrie. De bedrijven richten zich dus zowel op de veehouderij als op de industrie. Er wordt per situatie gekeken wat de beste methode is om de ammoniak bij de filter te krijgen.

Alle bedrijven waren aanwezig in Haghorst. Alle vier de ondernemers achter de technische bedrijven zijn van mening dat de politiek op sommige vlakken nog niet echt meewerkt, bleek in Haghorst. Ruben van Maris van de Maris Group is daarin het stelligst. „We moeten trots zijn op onze boeren, maar we kopen ze met veel geld uit. Terwijl we straks onze voeding uit het buitenland halen. Ik heb een groot hart voor de boeren en help ze liever om aan de doelstellingen te voldoen”, lichtte hij tijdens de presentatie in Noord-Brabant toe.