Column: Zuinig verbruik

Een leek zal denken: Nu pas? Waar is dan de afgelopen jaren op gefokt? In de varkens- en kippenfokkerij wordt al 40 jaar strak geselecteerd op voerefficiëntie. Logisch, zou je denken. De dieren die minder voer nodig hebben voor een kilo vlees of een kilo ei zijn economisch interessanter en worden de ouderdieren voor de volgende generatie. In de hennenstallen lopen daarom geen Zwarte Barnevelders meer, maar van die kleine bruine kipjes met elke dag een groot ei. Dat is efficiëntie

Verbruik per kilometer

Bij koeien is daar echter sinds de Holsteinisering niet meer op gelet. De grote Amerikaanse koeien gaven meer melk dan de kleine FH-koeien waar Nederland ooit vol mee liep. Maar dat deze grote ‘auto’s’ misschien ook een hoger verbruik per kilometer (lees kilo melk) hadden, werd niet meegerekend in de productie-indexen. Zo stonden de ranglijsten gebaseerd op de index-nettomelkgeld (INET) binnen de kortste keren vol met Amerikanen.

Maar dat ‘nettomelkgeld’ was dus eigenlijk brutomelkgeld. Van voerefficiëntie wilden fokkerij-organisaties niets weten, in de jacht om weer op het internationale fokkerij-podium mee te kunnen racen. De status van de efficiënte dubbeldoelkoe, waar Nederland zijn wereldfaam mee verwierf, lag al snel ergens onder in de la. De koers werd ‘groter en productiever’.

Resultaten

Maar of ze ook efficiënter zijn geworden, wordt dus de komende tijd onderzocht. Welnu, ik heb het al onderzocht. De resultaten liggen hier nog wel ergens op zolder. Toen ik in Wageningen studeerde, alweer 25 jaar geleden, heb ik er talloze berekeningen aan gedaan, gemeten, gewogen, gediscussieerd. Ik ben op stage geweest in Nieuw-Zeeland en werkte op proefbedrijven met groepen grote en kleine zwartbonten en de verschillen waren ook toen al overduidelijk. De kleine koeien maakten steevast meer melk van een hectare grasland dan de grote. Ik heb er zelfs nog mijn afstudeerscriptie aan gewijd en uiteindelijk is het niet zo moeilijk.

Maar inmiddels weet ik, het was er de tijd niet voor. Van een stikstof- of CO2-crisis had nog niemand gehoord. En er was goed en goedkoop voer in overvloed. Nu is dat anders. Er komen kansen voor efficiënte koeien, en het goede nieuws, als voerefficiëntie de aandacht krijgt die het verdient, is er een enorme slag te slaan.