Pagina 12?!
Pagina 12 heeft te maken met het rapport vanuit de Kringloopwijzer. De Kringloopwijzer is voor de één een waardevol managementinstrument, de ander gruwt ervan en vind het allemaal onzin. Het totale rapport bevat ongeveer 27! pagina’s vol met cijfers, grafieken en vergelijkingen. Daardoor wordt deze uitslag door velen aan de kant gegooid en zijn allemaal groene vinkjes het belangrijkste. Eigenlijk jammer dat door de overvloed aan cijfers de goede kanten op de achtergrond raken. En ja, het is waar dat er nogal wat af te dingen is op deze cijfers, maar de hoofdlijn is vaak wel duidelijk. Vandaar in dit artikel aandacht voor pagina 12 van de uitslag van de Kringloopwijzer. Deze pagina bevat alle kengetallen rondom het rantsoen van de veestapel, de voorraadmutaties en de kengetallen zoals voerverbruik, BEX en melkproductie. Ga de uitdaging aan en pak om te beginnen pagina 12 van uw uitslag van de Kringloopwijzer er eens bij. Hieronder een voorbeeld, met daarin een aantal nummers waar we nader op in gaan en tips geven hoe hier mee om te gaan.
De getallen die hier gepresenteerd worden, zijn bekende getallen. De reden om deze te benoemen is omdat de melkproductie de basis is voor de berekening in de Kringloopwijzer. De melkproductie bepaald de VEM-behoefde van de veestapel en heeft ook invloed op de berekende droge stof opbrengst per ha. Het ureumgetal geeft aan hoe efficiënt op stikstof de veestapel produceert. Hoe lager het ureumgetal hoe moeilijker het is om een voordeel te halen via de bedrijfsspecifieke excretie (BEX). Sinds vorig jaar staat ook het fosfor gehalte in de melk hierbij. Let met name op als u een getal van ruim boven de 100 ziet. Dat betekent dat er meer fosfor in de melk zit dan bij het gemiddelde melkveebedrijf. Kijk dan goed naar de fosforvoorziening in het rantsoen.
De verhouding tussen (eigen) ruwvoer en aankoop is hier goed zichtbaar. In dit voorbeeld is het voerverbruik van krachtvoer en bijproducten 26 kilogram droge stof per 100 kg melk. Alleen krachtvoer en droge grondstoffen is 28 kilogram per 100 kg melk. Het gemiddelde van De Samenwerking was in 2019 28,5 kilogram krachtvoer, inclusief bijproducten. Over 2020 zijn de cijfers nog niet bekend, die volgen binnenkort. De verwachting is geen grote afwijking van voorgaande jaren. Wat is goed en wat is slecht? Dat verschilt per bedrijf en heeft ook te maken met de ruwvoerpositie. Uiteraard speelt ook de prijs van het voer een rol. Bijvoorbeeld: eiwit aankopen is veel duurder dan energie aankopen. Een lager verbruik betekent niet altijd lagere voerkosten en andersom. Gebruik het getal om te kijken waar verbetering mogelijk is. Zijn er mogelijkheden om de aankoop te verlagen? De kunst is natuurlijk om dit te doen zonder verlies van melkproductie. In het overzicht in uw eigen Kringloopwijzer zijn ook de twee voorgaande jaren te zien om zo te kunnen beoordelen wat de trend op uw bedrijf is.
Jaren geleden kwam het vaak voor dat melkveebedrijven positief scoorden op de BEX. Die tijd is (op een enkel bedrijf na) inmiddels voorbij in ons werkgebied. Aanpassing in de berekeningen en (te) veel eiwit in het rantsoen zijn hier over het algemeen de oorzaak van. Op fosfaat is het makkelijker sturen. Vanuit de mengvoerindustrie bestaat er al jaren het fosforconvenant, waardoor er gestuurd wordt op minder P in het voer. De belangrijkste oorzaak van het voordeel op fosfaat is echter de trend dat de graskuilen steeds minder fosfor bevatten. 4 gram P per kilogram droge stof was vrij normaal, op dit moment komt 3,5 gram eerst. De fosforefficiëntie is de laatste jaren fors omhoog gegaan, zelfs hier en daar met tekorten tot gevolg. Een oplossing kan dan zijn om hier in de grondstofkeuze rekening mee te houden of monocalciumfosfaat aan het rantsoen toe te voegen. Het veranderen van de Re/kVEM is een mogelijkheid om op de uitslag van de BEX te sturen. Zie daarvoor punt 5.
Een handig overzicht om te kijken waar u staat wat voorraden betreft. Hier is de totale hoeveelheid droge stof aan ruwvoer goed te zien met ook de mutaties ten opzichte van het voorgaande jaar. U kunt dit overzicht gebruiken om te berekenen hoe lang uw voervoorraad is. Is er voldoende richting de zomer of vraagt het rantsoen om bijstelling met bijvoorbeeld aankoop van ruwvoer?
Om BEX voordeel te halen zijn deze twee verhoudingsgetallen van groot belang. Bij de meeste rantsoenen is een Re/kVEM lager dan 170 voldoende om voordeel te hebben. Echter bij rantsoenen met een laag ureum (20 of lager) moet het getal lager zijn om voordeel op stikstof te halen. Zoals eerder genoemd is de P/kVEM geen probleem, of juist een probleem dat deze te laag is. Bekijk van de verschillende partijen waar ruimte is ter verbetering. Meer VEM? Lager ruw eiwit in de graskuil? Minder eiwit in het krachtvoer? Andere bijproducten? Er zijn verschillende opties, overleg deze na aanleiding van dit overzicht met uw adviseur voor een op maat gerichte aanpak. In het algemeen: het gaat hier om de verhouding! Dus let ook op de mogelijkheden om de VEM in het rantsoen te verhogen. Wat hier ook nog meespeelt is de mogelijke regelgeving op het gebied van ruw eiwit in het rantsoen. Er hangt een maximum aan ruw eiwit in de melkveerantsoenen in de lucht. Daarom is het zeker belangrijk om in beeld te hebben waar u staat. In het voorbeeld staat het gemiddelde op 171 gram ruw eiwit per kilogram droge stof. Over normen is het nu nog speculeren, maar zeker is dat de norm lager dan dit getal zal liggen. We hopen dat er ook gekeken zal worden naar de Re/kVEM verhouding in plaats van alleen ruw eiwit. Juist de verhouding zegt iets over de efficiëntie van het rantsoen.
Dit punt is een vervolg op punt 5. Om efficiënter te boeren is een goede ruwvoerkwaliteit van levensbelang. Kijk daarom eens kritisch naar de gemiddelde kwaliteit van gras en mais op uw bedrijf. Zijn er management aanpassingen te doen om dit te verbeteren? Denk dan aan uw maaibeleid, ruw as in de kuil, grasbestand, onkruiddruk, verhouding productiegrasland/beheersland, bemestingsregime e.d. Zomaar wat lijnen waaraan u kunt denken. Een topkwaliteit eigen voer is voor alles beter: efficiency, voerverbruik, melkproductie en voerkosten.
Kijk samen met onze adviseur eens naar pagina 12 van de uitslag van uw Kringloopwijzer. Rond deze tijd is dat een mooi moment om de plannen voor 2021 te maken!