Duits succes geeft Nederlandse boeren hoop op concrete afspraken met supermarkten

Het gesprek gaat voornamelijk over het keurmerk FarmerFriendly, een keurmerk waarbij supermarkten maximaal 3 procent van hun jaaromzet afstaan aan Nederlandse boeren. Dat plan is door het CBL in ontvangst genomen tijdens het protest van Farmers Defence Force (FDF) in november, in de buurt van het hoofdkantoor van het CBL in Leidschendam. Het bestuur van FDF liep - met toestemming - het gebouw binnen om het boekwerk persoonlijk te overhandigen aan CBL-directeur Marc Jansen.

FarmerFriendly is het enige concrete plan dat er momenteel ligt en helemaal is doorberekend om hogere prijzen voor boeren te realiseren. FDF heeft goedkeuring van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) voor het keurmerk. Echter, het is wel de bedoeling om FarmerFriendly onafhankelijk te maken en dus los te koppelen van FDF. De actiegroep zoekt daarvoor medewerking van andere boerenvertegenwoordigers, zoals LTO. FDF heeft voor ogen om FarmerFriendly samen te ontwikkelen met de supermarkten. Een partij als het CBL is dus nodig om het concept te laten slagen.

LTO en FDF zijn in ieder geval van de partij. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak maakte dat onlangs zelf bekend. Een woordvoerder van het CBL wil niet kwijt wie er verder nog zijn uitgenodigd door de supermarktbranchevertegenwoordiger: „De voorbereidingen zijn nog in volle gang.”

FDF zelf bevestigt dat de organisatie aan tafel zit, maar wil voordat het gesprek plaatsvindt geen uitspraken doen. Secretaris Sieta van Keimpema wil de rust bewaren. „Het gaat om een thema dat gevoelig ligt in de sector.”

In groepapps van FDF gaan ook de namen van NAJK, Agractie, NMV, VVK, POV en NVP rond. Linda Janssen van de POV (Producentenorganisatie Varkenshouders) heeft nog geen uitnodiging ontvangen van het CBL, zo laat zij weten. „Ik hoor verschillende verhalen en wacht het rustig af.”

NVP (Nederlandse Vakbond Pluimveehouders) zit in ieder geval niet direct aan tafel. Voorzitter Hennie de Haan: „Wij ondersteunen het FarmerFriendly-concept, maar zijn geen directe partij. Het initiatief ligt bij de mensen achter FarmerFriendly.”

NAJK aanwezig

NAJK (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt) bevestigt mee te praten. Voorzitter Roy Meijer is uitgenodigd voor het gesprek. Hij is blij met de uitnodiging. „We gaan vooral luisteren en zijn benieuwd of er wordt erkend dat we te weinig krijgen voor de inspanningen die we doen”, vertelt hij. „We strijden voor een beter verdienmodel en daar hebben we de supermarkten bij nodig. Dat is tenslotte de partij die het voedsel dat wij produceren, verkopen.”

De precieze inzet van het gesprek weet hij niet. „Het CBL heeft zelf gezegd dat het in eerste instantie het FarmerFriendly-concept gaat beoordelen. Dat is van FDF, dus die zullen wel eerst met elkaar spreken.”

Een ingewijde laat weten dat de boeren die buiten organisaties om actie voerden bij distributiecentra begin december, een vinger in de pap willen houden. Of een vertegenwoordiger van deze groep een uitnodiging krijgt, is niet bekend.

FDF demonstreerde op 17 november in Den Haag tegen de nieuwe stikstofwet en toog later die dag naar het CBL in Leidschendam (ZH) om het FarmerFriendly-keurmerk te lanceren. Boeren die mee wilden doen, konden ter plekke een formulier invullen. De lancering sneeuwde een beetje onder bij het protest eerder die dag in Den Haag, maar toen de door FDF gestelde deadline van 10 december afliep (het CBL moest voor die dag reageren op het plan), kwamen boeren door het hele land in opstand.

In verschillende regio’s werden distributiecentra geblokkeerd. Het waren 'wilde acties, zonder dat daar een organisatie bij betrokken was'. De blokkades werden op 15 december opgeheven toen het Kabinet een strengere lockdown aankondigde vanwege de coronapandemie. Ook beloofde het CBL op 15 december het gesprek dat morgen plaatsvindt.

Tekst loopt door onder de foto

Door experts wordt 3 procent van de jaaromzet van een supermarkt als een te hoge inzet gezien, waarmee supermarkten waarschijnlijk niet akkoord gaan. Toch is er hoop op enige beweging. Eind vorig jaar werd er ook geprotesteerd door Duitse boeren bij distributiecentra van onder meer de Lidl en Rewe Group. Na onderhandelingen verhoogden de supermarktketens de prijs voor varkensvlees van Duitse oorsprong. Het extra geld komt ten goede aan de boeren.

Dan zijn nieuwe acties bij distributiecentra zeker niet uitgesloten. Dat zullen dan wilde acties zijn, niet gelieerd aan een actiegroep, op dezelfde wijze als deze eerder in december hebben plaatsgevonden. Het risico op schadeclaims is voor de boerenorganisaties te groot om zich met naam en toenaam te verbinden aan dergelijke protesten. Misschien dat er wel gewacht wordt totdat de strenge lockdown voorbij is. Dat was namelijk ook een van de redenen voor boeren om te stoppen met de blokkades in december.