NVM: herbestemmen of slopen, niet laten verloederen

Dat stelt de de NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed (NVM A&LV) in haar notitie ‘Samen naar een vitaal buitengebied, mogelijkheden voor vrijkomende agrarische bebouwing’. Naar verwachting zal in 2030 ongeveer de helft van alle vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) leeg blijven staan. ‘Sloop is voor die bebouwing de meest logische optie’, zegt voorzitter NVM A&LV Ard Klijsen.

‘De oppervlakte die daarmee vrijkomt, kan bijvoorbeeld met de ruimte-voor-ruimteregeling worden ingezet voor nieuwbouw in de woningmarkt.’ Gezien de toenemende tekorten op de huidige woningmarkt en het achterblijven van de nieuwbouwopgave vindt hij dat een verstandige oplossing. De andere 50 procent van de VAB kan volgens hem een nieuwe bestemming krijgen als woonruimte of voor ander hergebruik, al dan niet agrarisch.

Meer burgers op het platteland

De markt van agrarisch en landelijk vastgoed maakt volgens de NVM ingrijpende veranderingen door. Klijsen: ‘In het buitengebied neemt het aantal klassieke agrarische ondernemers af en ontstaan vormen van multifunctionele landbouw. Daarnaast komen steeds meer burgers op het platteland wonen en starten niet-agrarische ondernemers nieuwe activiteiten.’ De NVM ziet ook dat veehouderijen bedrijfsactiviteiten staken, waardoor veel stallen leeg komen te staan. ‘Die gebouwen voldoen niet aan de huidige eisen op het gebied van milieu, dierenwelzijn en bevatten vaak asbest, dat uiterlijk in 2024 verwijderd moet zijn.’

De leegstand op het platteland is enorm, constateert de NVM. ‘De inschatting is dat momenteel zo’n 11 miljoen vierkante meter agrarische bebouwing leegstaat’, aldus de voorzitter. ‘Er komt naar schatting tot 2030 nog eens circa 40 miljoen vierkante meter agrarische bebouwing vrij. Totaal dus zo’n 51 miljoen vierkante meter.’ Daarmee is de leegstand in het buitengebied groter dan de leegstand in de Nederlandse kantoren- en winkelmarkt. Beleidsmaatregelen in die provincies zullen de leegstand sneller doen toenemen, aldus de organisatie.

Wet- en regelgeving inzichtelijker maken

Met de notitie verwacht de NVM de wet- en regelgeving rondom vrijkomende agrarische bebouwing en de financiële consequenties van herbestemming inzichtelijker te maken. Klijsen: ‘Het doel is om al de betrokken partijen – provincies, gemeenten, eigenaren, kopers en financiers – van elkaars successen te laten leren en daarmee het proces van herbestemming of sloop op het platteland te bevorderen. Het zou goed zijn als de VAB in de nieuwe omgevingswet en de daarbij horende nationale omgevingsvisie, die vanaf 2021 in werking treedt, wordt opgenomen.’