Fotoserie: Boeren tellen zelf insecten

Karin Bergmans was er zelf al een tijd mee bezig maar het inventariseren voor de Vlinderstichting, LTO en BoerenNatuur levert echt bruikbare data op. Bergmans (gangbare akkerbouwer met 90 hectare); „Eindelijk wéten we straks, door te tellen, daadwerkelijk hoe het met de achteruitgang is gesteld. Met de nieuwe metingen kan eventuele eenzijdige informatie worden weerlegd.” Bovendien is het voor Bergmans belangrijk dat ze laat zien hoe het gesteld is met de insecten op de boerderij; ze deelt graag de foto’s van insecten en ook positief nieuws van wat ze aantreft op het erf en in het veld.

Lokken met licht

Vlinders en andere insecten worden, door BIMAG, nu dus ook in agrarisch gebied geteld. Daarom zijn De Vlinderstichting, LTO en BoerenNatuur een samenwerking aangegaan om te monitoren op het ‘gewone platteland’. Dit project is mede mogelijk gemaakt door het ministerie van LNV. Dit jaar doet Bergmans voor het eerst mee. De nachtvlinders worden met licht gelokt in een val, bij het ochtendgloren geteld, gefotografeerd en weer bevrijd. Sinds kort gaat dit via een LedEmmer die overal kan staan. Op de deelnemende bedrijven door de boeren zelf regelmatig en volgens een vaste systematiek op drie plekken tegelijk een emmer uitgezet. Die locaties zijn afgesproken en vastgelegd, in principe voor jaren. Eén op het erf, één in een ‘natuurmaatregel’ en één in het reguliere gewas.

Nut van natuur

Bergmans trof de eerste keer in de drie emmers in totaal zeven verschillende soorten (zie foto’s) Ze is benieuwd naar eventuele trends; „Verschillen tussen locaties en in de tijd, zowel door de seizoenen als door de jaren heen. Hebben natuurmaatregelen zin? Wat leeft er allemaal op het platteland vergeleken met stedelijk gebied en natuurgebieden?”

Volgens BoerenNatuur, LTO Noord en de Vlinderstichting vormen insecten dus een belangrijke schakel als voedsel in voedselketens en als bestuivers bij planten. „Sinds 2017 is duidelijk dat de aantallen soorten van insecten en met name de biomassa van insecten in de afgelopen decennia sterk is afgenomen. Herstel van de insecten en het genereren van kennis over het voorkomen van insecten is daardoor één van de doelen van het natuurbeleid geworden. Vrijwel alle in Nederland beschikbare trends van insecten zijn grotendeels gebaseerd op waarnemingen uit natuurgebieden. Dit was voor LTO Noord en BoerenNatuur reden om contact te zoeken met het ministerie van LNV en met De Vlinderstichting om te kijken hoe hier verandering in zou kunnen worden aangebracht.” Zodoende is nu ook in agrarisch gebied gestart met het meten van vlinders.

Meedoen met meten
Uitgangspunt van het BIMAG project is dat in het agrarisch gebied samen met boeren dag- en nachtvlinders worden geteld. Met dit project worden boeren in staat gesteld om mee te werken aan meerjarig onderzoek naar insectenstanden in landbouwgebieden. Daarnaast wordt door het zelf uitvoeren van metingen het perspectief van de boer meegenomen in biodiversteitsherstel.
Veel agrarische ondernemers ondernemen al actie voor biodiversiteit op het erf; „Het is tot dusver niet duidelijk welke positieve effecten deze maatregelen hebben op insectenpopulaties. Door middel van monitoring krijgen agrarische ondernemers beter inzicht.” De Vlinderstichting en het CBS zijn aangesloten bij het project om de monitoringsdata te analyseren om zo (algemene) adviezen te geven over effectieve aanpassingen op het boerenerf en percelen. Op deze manier werken agrarische ondernemers zelf actief mee aan de versterking van biodiversiteit op het bedrijf.
Agrarische deelnemers kunnen zelf of met hulp van een vrijwilliger meten. Er worden twee insectensoortgroepen gemeten. Dat zijn om te beginnen dagvlinders, via een telroute. Een telroute is maximaal een kilometer lang, een telling duurt ongeveer een kwartier. In de periode van augustus tot en met september wordt een aantal keren de telroute gelopen. En ook nachtvlinders worden geteld, via een LedEmmer. Er wordt een aantal keer een LedEmmer geplaatst, per boer op drie plaatsten tegelijk. De nachtvlinders in de emmer worden geteld en gefotografeerd.

Diverse motten

Op de foto's de locaties van de emmers bij Karin Bergmans. De vangst in de eierdozen behelst onder andere motten met de namen gewoon worteluiltje en gestreepte rietuil.

Bergmans schreef eerder al een column over insecten en hoe de LED-emmers worden geplaatst. Deze column is te vinden op Akkerwijzer.