Beschikbare fosfaat zonder meststoffen

Fosfaat uit het riool

Op dit moment wordt het meeste fosfaat herwonnen uit (riool)waterzuiveringsinstallaties, ook wel struviet genoemd. Dit wordt gedaan met een combinatie van een chemisch en biologisch proces. Bij het chemische proces wordt er ijzer, aluminium, calcium of magnesium toegevoegd, wat zorgt voor een neerslag met fosfaat. Bij de biologische methode worden fosfaat accumulerende bacteriën ingezet om het fosfaat op te slaan als polyfosfaat. Struviet kan in de akkerbouw worden gebruikt als herwonnen fosfaatmeststof.

Regenwormen

Het is bekend dat regenwormen tijdelijk en lokaal fosfaat beschikbaar kunnen maken voor de plant. De bacteriën in hun darmen zetten het fosfaat om uiteindelijk cast te produceren dat rijk is aan beschikbaar fosfaat. Ook zijn er grote verschillen te zien tussen de verschillende regenwormen voor het vrijmaken van fosfaat. De meest effectieve soort is Lumbricus rubellus, een veel voorkomende strooiselbewoner. Maar ook de pendelaar Lumbricus terrestris en de bodembewoner Apperectodea caliginosa. Zijn zeer goed in het vrijmaken van fosfaat. De oplossing is dus eerder te vinden in een gevarieerde wormengemeenschap, en niet in de hoeveelheid wormen.

Producten met micro-organismen

Op de markt zijn tal producten beschikbaar met microbiologie dat fosfaat kan vrijmaken voor de plant. Maar hoe werkt dat dan precies, wat zijn de verschillende mechanismen? De eerste is het toevoegen van mycorrhiza schimmels. Deze goedaardige schimmels hebben een symbiose met de plant. Doordat ze functioneren als verlengde van de wortelhaar kan de plant met behulp van mycorrhiza bij poriën komen die te smal zijn voor plantenwortels. Daardoor hebben ze toegang tot fosfaatbronnen die normaal gesproken niet beschikbaar zijn voor planten. Aan de tweede groep producten zijn fosfaatoplossende bacteriën toegevoegd aan startmeststoffen. Er zijn verschillende bacteriesoorten die hiertoe in staat zijn. Daarnaast produceren deze micro-organismen ook vaak hormonen die de groei en weerstand van de plant vergroten.

Precies bemesten

Fosfaat is een element dat nauwelijks mobiel is in de bodem. Hierdoor kan het juist erg effectief zijn om met een bladbemesting de plant van fosfaat te voorzien. Op het moment dat het blad fosfaat heeft opgenomen, wordt dit getransporteerd naar de plekken waar dat nodig is. De afgelopen jaren zijn de formuleringen van fosfaatmeststoffen erg in ontwikkeling, waardoor we een flinke stijging zien in opbrengstverhoging na toepassing.

Hoewel al deze verschillende producten niet voldoende zijn om fosfaatmeststoffen volledig te vervangen, is het goed om te kijken naar aanvullende maatregelen. We blijven zoeken naar mogelijkheden om het fosfaat dat nu in de bodem aanwezig is, beschikbaar te maken voor de plant.