Fotoserie: Weer geen knopen doorgehakt in Radio Kootwijk

Het meest concrete wat minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwalitiet Carola Schouten heeft toegezegd tijdens de bijeenkomst, is dat er over twee weken een Kamerbrief zal verschijnen met daarin meer informatie over de uitkopersregeling. Maatregelen blijven vooralsnog uit. Schouten heeft ook nog geen indicatie wanneer boeren de eerste maatregelen tegemoet kunnen zien. „Het is niet zo dat alles ineens duidelijk is na het gesprek en de eerste contouren al zijn gezet. Het gesprek heeft ons wel inzichten opgeleverd. Ik ga niet zeggen wie wat gezegd heeft. Dat is de beslotenheid van het gesprek.”

Industrie en luchtvaart

Wanneer het moment daar is dat de maatregelen wel gepresenteerd worden, zal het niet één grote aanpak betreffen. „We zullen iedere keer weer een stap maken (zoals mogelijkerwijs een regionale drempelwaarde, red.), maar er zijn meerdere betrokkenen uit bijvoorbeeld andere sectoren.” Over die andere sectoren: de spotlight is gericht op boer en natuur, maar hoe zit het met industrie en luchtvaart? „De adviescommissie Remkes heeft een rapport uitgebracht over luchtvaart. Daar komt nog een kabinetsreactie op.” Daar liet Schouten het bij. In het Remkes-rapport staat dat de luchtvaart meer stikstof uitstoot dan voorzien. Ondanks dat blijft het een (zeer) bescheiden aandeel in de totale stikstofuitstoot.

Schouten vestigt haar hoop op de gebiedsgerichte aanpak. De stikstofproblematiek is volgens de landbouwminister per situatie verschillend en daarmee de aanpak daarvan ook. „Wat willen de boeren? Hoe zien zij hun toekomst voor zich? Wat kunnen we daaraan doen? En wat betekent dat voor de manier waarop ze nu werken? De provincie Gelderland is al bezig met dat soort gesprekken te voeren. Pratend komen we verder. En we moeten knopen doorhakken. Dat gaat ook gebeuren en dat wachten gaat niet te lang duren..” De minister gaf geen antwoord op de vraag wanneer boeren doorgehakte knopen kunnen verwachten.

Verder bleef het bij een uiteenzetting van meningen tijdens het rondetafelgesprek tussen boer, natuur en politiek. Dit gesprek werd georganiseerd naar aanleiding van de eerdere gesprekken tussen Rutte, Schouten en de natuurorganisaties en Rutte, Schouten en boerenbelangenbehartigers in het Catshuis, Den Haag (ZH). Zowel de natuurorganisaties als boerenbelangenbehartigers hadden aangegeven dat het geen zin heeft om over elkaar te praten; zij wilden met elkaar praten.

Gebiedsgerichte aanpak

Ook minister-president Mark Rutte was aanwezig in het voormalige zenderpark. Hij beschrijft de discussie tussen boeren en natuur als een schurend gesprek. Naarmate het gesprek vorderde, groeide er consensus, meent de minister-president. „Om de natuur te versterken moeten boeren en natuurorganisaties samen optrekken om een aanpak in de regio's en subregio's te realiseren. Dat is precies wat er nodig is om tot een gebiedsgerichte aanpak te komen. Daardoor kunnen we sneller een oplossing vinden voor vraagstukken die zich voordoen op het gebied van stikstofuitstoot en andere milieuvraagstukken.”

Melkveebedrijf

Namens de boeren zaten onder andere voorzitter van LTO Noord Dirk Bruins, voorzitter van NAJK André Arfman, Alex Datema van de Boerenraad en boerin Eefje Meihuizen-Kuyt aan tafel. De twee politieke kopstukken waren eerder die dag te vinden op het melkveebedrijf van Meihuizen-Kuyt.

Dat bedrijf staat in Ermelo (GD), een dorpje op de Veluwe. Samen met haar partner houdt Meihuizen 72 melkkoeien en 35 stuks jongvee in het Natura 2000-gebied. Volgens de vergunning mogen er 91 koeien en 57 stuks jongvee worden gehouden. Het bedrijf telt 52 ha grond. „Wij lopen vooral tegen de onzekerheid aan. Kunnen wij daar blijven boeren? Wat is de visie van de toekomst? Wat wordt er van ons verwacht? Dat zijn ook de punten die ik de minister en de minister-president duidelijk heb willen maken tijdens het gesprek en het bedrijfsbezoek. Nu ik praat niet namens alle boeren. Ik heb het alleen over mijn eigen situatie, maar ik denk wel dat er heel veel boeren zijn die in dezelfde situatie zitten.”

Antwoorden op haar vragen kreeg Meihuizen niet. Toch heeft de boerin een goed gevoel aan de dag overgehouden ondanks dat ze niet is gerustgesteld. Ze zegt meegegeven te hebben dat zowel boeren en natuur een langetermijnvisie nodig hebben van politiek Den Haag. „Daar kunnen boeren en natuur mee verder.”

Lef en regie

„De politiek moet het lef hebben om keuzes te maken over waar ze heen willen met het landelijk gebied,” zegt Alex Datema. Datema is melkveehouder en mede-oprichter van de Boerenraad, het nieuwste wapenfeit in het arsenaal boerenbelangenbehartigers. Overigens zat Datema niet met die hoed op in de zaal. De pet die hij wel op had, was die van voorzitter van organisatie Boerennatuur. „Hoe ziet het landelijk gebied van 2030 eruit?” vraagt Datema zich af. „Er komen meer thema's op ons af dan alleen stikstof. Het gaat ook over klimaat, over energie, over woningbouw. Hoe geef je daar plek aan? Zowel boeren als natuurorganisaties hebben de behoefte om het gesprek met elkaar en de politiek aan te gaan. Daarvoor hebben we ook een overheid nodig die de regie durft te nemen.”

Absent

Het Landbouw Collectief schitterde door afwezigheid. Het zou geen zin hebben om aan tafel plaats te nemen, zo zei initiatiefnemer van het collectief en bestuurslid Jeroen van Maanen eerder tegen het AD. ,,De natuurorganisaties geloven werkelijk dat er een stikstofprobleem is en dat de natuur daardoor doodgaat. Wij geloven dat absoluut niet. Als de natuur in Nederland al achteruit gaat, is het maar de vraag in hoeverre dat door stikstof komt’’, zegt Van Maanen. De reactie van Rutte over wat hij ervan vond dat het Landbouw Collectief niet wilde aansluiten, klonk dat hij voornamelijk met mensen heeft gepraat, niet met logo's.