Wat te doen met niet geoogste aardappelen?

Mark Brantjes uit Beverwijk heeft nog een halve hectare Agria fritesaardappelen die gerooid zouden moeten worden. Het grootste deel van zijn aardappelareaal, meest vroegere rassen, heeft hij wel kunnen rooien. Ook al regende het sinds september tot en met de kerst vrijwel dagelijks, 500 millimeter in totaal in grote delen van Noord-Holland.

Vergeleken met collegatelers blijft de schade bij hem beperkt, realiseert hij zich. „Als het nog serieus gaat vriezen werk ik ze met de cultivator boven en dan is het wel verdwenen als ik komend voorjaar weer ga ploegen. Maar als een echte vorstperiode de hele winter uitblijft, zal ik ze moeten rooien. Er dan nog een bestemming voor vinden zal niet meevallen.”

Vroege rassen

Brantjes overweegt meer vroegere aardappelrassen te gaan telen, aangezien het neerslagverschil tussen de kuststreek en het binnenland in het najaar structureel lijkt te gaan worden, vanwege het warme zeewater in het najaar. Zogenoemde kustconvergentie veroorzaakt veel regenval in het najaar in de kuststreek. „Je kunt de beste rooimachine aanschaffen die er bestaat, maar dan nog krijg je de aardappelen laat in het seizoen niet meer uit de zware kleigrond waar veel telers in Noord-Holland mee te maken hebben.”

Een beroep doen op de Brede Weersverzekering heeft geen zin, weet Brantjes. „Ik ben wel deelnemer maar ik haal de schadedrempel van 30 procent niet. De Brede Weersverzekering is bedoeld voor calamiteiten, zoals nachtvorstschade, hagel en extreem heftige neerslag. Deze omstandigheden vallen er niet onder.”

Geen steken laten vallen

René van Arkel uit Middenmeer teelt chipsaardappelen. Twintig procent van het areaal is nog niet gerooid maar zou eventueel nog wel gerooid kunnen worden. „In december hebben we nog gerooid met een slakkengang van 300 meter per uur. De aardappelen waren uiteindelijk door aanhangende klei niet geschikt om te verwerken voor de chips. De kosten van het oogsten wogen daardoor niet meer op tegen de baten. We gaan nu pas weer aan de slag als de omstandigheden zodanig zijn dat de aardappelen wel weer op een minder ongebruikelijke manier gerooid kunnen worden, tegen een lagere kostprijs. Als we proefbakken kunnen we kijken of de aardappelen niet versuikerd zijn en nog geschikt zijn om chips van te bakken.”

Veel rotte aardappelen komen nog niet voor, omdat de percelen niet blank hebben gestaan. Van Arkel: „Ik heb me afgevraagd of ik het anders had kunnen en moeten doen. Maar we hebben niet echt steken laten vallen. Aanhoudende regenval op zware kleigrond met een laag humusgehalte is nu eenmaal een probleem bij rooien. Voor mijn gemoedsrust heb ik de aardappelen afgeschreven. Er zijn ergere dingen. Wie weet wat het komend jaar brengt.”

Beregening

Rob Smit uit Wieringerwerf heeft van de 10 hectare consumptieaardappelen 3 hectare niet kunnen rooien. Per perceel verschilden de rooiomstandigheden behoorlijk, vanwege de variatie in afslibbaarheidspercentage, die op de zwaarste percelen meer dan 50 procent bedraagt. Ook zit er her en der keileem in de ondergrond van zijn bedrijf in de Wieringermeerpolder. „Ik heb afgelopen zomer een paar keer beregend, waardoor de toplaag is dichtgeslagen. Dat hielp ook niet bij het rooien. Alles plakt en dan loopt de machine vast.”

Zijn collega Jacco de Graaf, eveneens uit Wieringerwerf, schat dat in de Wieringermeer de enkele honderden hectares niet-geoogste aardappelen nauwelijks waarde meer hebben. Zelf heeft hij wel alle aardappelpercelen op tijd kunnen rooien. „Afgelopen najaar is voor mij een reden om nog meer in ontwatering op mijn bedrijf te gaan investeren. Daar heb ik meer vertrouwen in dan in de Brede Weersverzekering.”