Fotoserie: Wandelaars overhandigen minister stappenplan voor kringlooplandbouw
De wandeling ging rond 09.15 uur van start bij Hoeve Biesland in Delfgauw (ZH). Precies tussen enkele imposante stieren en de melkkoeien in de potstal was koffie verkrijgbaar. Op dit bedrijf lanceerde minister Schouten in september 2018 haar kringloopvisie. Jan van Duijndam, eigenaar van Hoeve Biesland met 250 hectare in gebruik, een bedrijf dat alle producten zelf maakt en vermarkt, zegt hierover het volgende: „Ik wil vooral een duidelijke en betrouwbare overheid.” Hij besloot in 1997 ‘anders’ te gaan boeren, en vraagt zich nu af hoe hij zonder duidelijk overheidsbeleid de grote nieuwe potstal moet terugverdienen. Daarnaast benadrukt hij dat consumenten ook een ‘heel belangrijke rol’ spelen in de transitie naar kringlooplandbouw. Hij zegt altijd op zoek te zijn naar balans en probeert burgers te laten meegenieten van het bedrijf.
Grutto
Terwijl nog twee bussen wandelaars arriveren bij de boerderij, waaronder een bus vol Friezen, zegt Albert van Zadelhof van Triodos ‘samen met de ASN zelfs minder geld te hebben dan de Rabo alleen al voor boeren heeft uitstaan (26 miljard)’, en dat ze dus meer nodig heeft om duurzame boeren te steunen. De bank ‘die is opgericht om de transitie naar duurzaam te financieren’, pleit net als Van Duijndam voor een transitie in samenwerking met de politiek.
Onderweg naar Den Haag splitsten zich de wandelaars en de kar gedeeltelijk. Onder de grutto op de kar ligt de ‘oogst van de natuur’, palmkool en rode boerenkool. ‘Zonder natuur geen voedsel’ staat te lezen op de kar. Er lijken geen gangbare boeren mee te lopen; de grootste groep deelnemers zijn boeren die reeds kringlooplandbouw bedrijven, en vertegenwoordigers van de organisaties die het stappenplan voor de minister maakten.
Lagere kostprijs, minder melk
Volgens de 60 organisaties is het huidige systeem verouderd: „Ons huidige landbouw-voedselsysteem is niet meer houdbaar. Niet alleen de stikstofcrisis, ook de uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit, bodem-, water- en luchtkwaliteit, bodemdaling en de aantrekkelijkheid van ons landschap vragen een langetermijnoplossing. Deze uitdagingen hangen sterk met elkaar samen. Dat de manier waarop we voedsel produceren verder gaat dan wat de aarde ons kan geven, wordt beaamd in de visie van Minister Carola Schouten ‘Waardevol en Verbonden’.”
Volgens Marcia de Graaff, een van de organisatoren van de Kring-Loop, bestaat het verdienmodel van boeren als bijvoorbeeld melkveehouders uit meerdere delen. „Externe middelen als kunstmest en krachtvoer kun je afbouwen. Het verdienmodel zit 'm in de lagere kostprijs vanwege minder ingekochte input van buitenaf. Een heffing op deze producten van buitenaf is onder meer bedoeld om de maatschappelijke kosten die vervuilende producten met zich meebrengen in de prijs te laten reflecteren.” Het aantal liters per koe zal hierdoor dus dalen, maar er staat dan tegelijk een lagere kostprijs tegenover. „Tevens zal de melk duurder moeten zijn, de consument moet bereid zijn meer te betalen voor natuurinclusieve, circulaire producten.” Verder pleit De Graaff voor een verlaging van de BTW op deze producten om ze aantrekkelijker te maken voor de consument. „Het verdienmodel zit 'm dus ook in de hogere prijs per liter; de prijs per liter moet hoger zijn omdat melkveehouders die natuurinclusief en circulair boeren minder melk per hectare zullen melken, maar ook omdat ze kwalitatief betere melk produceren, zowel qua nutriënten, gezondheid als qua natuur en landschap. Het verlagen van de BTW op natuurinclusieve, circulaire producten kun je verantwoorden omdat ze minder maatschappelijke kosten met zich meebrengen.” Belangrijk hierbij is het volgens De Graaff dat de politiek het voortouw neemt. „En juist dáárom liepen we naar Den Haag, omdat het vooral een oproep is aan de politiek, meer nog dan aan collega-boeren. De politiek moet de regie pakken.”
Warm welkom
Op het plein en onderweg worden leuzen gescandeerd als ‘kringlooplandbouw nu’. Bij de achteruitgang van de Tweede Kamer, op de Hofplaats, komt minister Carola Schouten de wandelaars begroeten. Schouten krijgt een warm welkom en dit beantwoordt de minister met een gulle lach; ‘Jullie laten zien dat het anders kan. Ik heb behoefte aan alle inzichten van jullie als gesprekspartner en zoveel mogelijk praktijkvoorbeelden.’
