Bokashi of compost?

Door compost toe te voegen, breng je veel organische stof in de bodem. Dit is een goede voedingsbron voor het bodemleven. Daarnaast heeft compost ook effect op het verbeteren van de bodemstructuur.

Hoewel compost een zeer geschikte bodemverbeteraar is met veel positieve eigenschappen, zijn er genoeg telers die kijken of er vergelijkbare producten beschikbaar zijn. Een van deze producten is Bokashi. Dit is gefermenteerd organisch materiaal. Met Bokashi worden organische resten omgezet tot bodemverbeteraar. Maar kan Bokashi compost vervangen?

Compostering versus fermentatie

Bij compostering breken de micro-organismen zoals bacteriën en schimmels het organische materiaal (groenafval of gft-afval) af. Wat er overblijft is een eindproduct, genaamd compost. De organische verbindingen die overblijven zijn vaak zeer complex en kunnen in de bodem niet eenvoudig verder worden afgebroken. Zuurstof bij dit proces is erg belangrijk, de temperatuur kan oplopen tot wel 70°C. Deze hoge temperaturen zorgen ervoor dat onkruidzaden niet meer kunnen ontkiemen.

Bokashi is gefermenteerd organisch materiaal. Aan het organisch materiaal wordt zeeschelpenkalk, micro-organismen en kleimineralen toegevoegd. Het eindproduct is eigenlijk nog niet af. Op het moment dat dit in de bodem wordt vermengd breken micro-organismen het organische materiaal verder af in de bodem. Hierbij wordt wel zuurstof en stikstof onttrokken uit de bodem. Een voordeel hiervan is dat het organische materiaal als voedselbron dient voor het huidige bodemleven en dat het zowel schimmels als bacteriën voedt.

Als we naar de lange termijn kijken, is de effectieve organische stof (EOS) een belangrijke graadmeter. Dit is organische stof dat na een jaar nog steeds aanwezig is in de bodem. Van compost is dit vele male groter dan dat van Bokashi. Compost heeft namelijk een humificatiecoëfficient van 90%, terwijl dit van Bokashi ongeveer 35% is. Dit betekent dat Bokashi een hogere voedingswaarde heeft voor het bodemleven en dat compost voornamelijk als structuurverbeteraar en als algemene bodemverbeteraar kan worden gebruikt.

Onkruiden

Door het verschil in temperatuur zijn er veel vragen over het ontkiemen van onkruiden in Bokashi. Wanneer het fermentatieproces goed verlopen is, verliezen de zaden door zuurstofloze omstandigheden hun kiemkracht. Beide producten zijn dus vrij van onkruiden.

Kringloop sluiten

In de Nederland wordt jaarlijks 1400 miljoen kilogram aan organisch restafval omgezet in compost. Compost is daarmee één van de mogelijkheden om de kringloop verder te sluiten. Maar ook Bokashi kan deze rol vervullen. Bij maaiwerkzaamheden komen grote hoeveelheden maaisel beschikbaar. Dit kan weer worden ingezet als grondstof voor Bokashi. Als we over klimaatverandering en CO2-uitstoot praten, zijn er nog een aantal factoren onduidelijk. Bij het fermentatieproces zelf wordt minder CO2 uitgestoten. In dat opzicht past Bokashi beter bij kringlooplandbouw. Echter wordt zuurstof gebruikt en komt er CO2 vrij, nadat Bokashi is ingewerkt en verder wordt afgebroken door het bodemleven. De conclusie is dat zowel compost als Bokashi hun eigen functies in het ecosysteem vervullen.