CZAV gaat voor elektronisch behandeld zaaizaad

Wat zijn de alternatieven?

Hoewel er hard wordt gewerkt aan een gezond uitgangsmateriaal, kan niet altijd voorkomen worden dat het zaaizaad geïnfecteerd raakt met ziekteverwekkers. Alternatieve manieren om zaaizaden zonder chemische middelen te ontsmetten zijn schaars. Uiteindelijk hopen we dat dit een toepassing wordt voor alle reguliere akkerbouwer.

Er zijn slechts een aantal natuurlijke middelen toegestaan om het zaaizaad te ontsmetten. Etherische oliën bevatten een hoge concentratie aan antimicrobiële verbindingen, waarmee duurdere zaden kunnen behandeld worden. Het voordeel hiervan is dat er een beperkt risico is op resistentieontwikkeling. Het grootste nadeel is dat ze slecht oplosbaar zijn in water.

Een andere manier om zaad te behandelen is met warmtetherapie. Dit kan zowel met warm water, stoom of met hete lucht. Hoe langer en warmer de behandeling, hoe effectiever schimmels gedood worden. Een neveneffect hiervan is dat de kiemkracht van het zaaizaad achteruit kan gaan.

Een interessant en goedkoper alternatief is behandeling met elektronen. Hierbij wordt het zaad aan alle kanten behandeld met een elektronen- en plasmastraal. Via een vacuüm gaat het zaaizaad met dezelfde snelheid door het apparaat, met homogeen behandeld zaad als resultaat. Het grootste voordeel van deze behandeling is dat er geen resistentie kan worden opgebouwd door de pathogenen. Daarnaast ondergaat het geen verwarmingsproces, dit maakt de behandeling zeer geschikt voor zaaizaad in opslag. Tot slot is het prijsverschil met de standaard chemische ontsmetting minimaal.

Aan de slag met elektronen

In project ‘Elekza’ gaat CZAV ervaring opdoen met elektronisch behandeld zaaizaad. Het project bestaat uit twee onderdelen: proeven en een praktijkgerichte pilot. In Duitsland is al relatief veel ervaring opgedaan met elektronisch behandeld zaaizaad. Om resultaten onder Nederlandse omstandigheden op te doen, wordt een proef aangelegd op PPO Westmaas. Naast deze praktijkproef kunnen een aantal telers in Zuid-Nederland meedoen met de pilot. In dit project wordt gekeken naar verschillen in de praktijk tussen chemische ontsmetting met Vibrance Duo en elektronische ontsmetting.