ʻGezondheidszorg voor dieren ingewikkelder dan voor mensenʼ

Het onderzoek van Vogel bestaat uit drie casussen waarbij ze onderzoekt hoe veeartsen vier waarden afwegen en evalueren. Bij de eerste casus observeert de onderzoeker toezichthouders van de NVWA in de veetransport. Voor de tweede casus loopt Vogel mee met veeartsen die zich bezighouden met staartbijten. De laatste casus gaat over de invloed van de intensieve veehouderij op de luchtkwaliteit, mede in combinatie met zoönose – ziekte overdraagbaar van mens op dier. Hiervoor zou Vogel graag willen meedraaien op een geitenhouderij. De waarden waar Vogel naar kijkt bij de keuzes die veeartsen moeten maken, zijn economische invloed, dierenwelzijn, volksgezondheid en duurzaamheid.

Afwegingen

„In een tijd waarin er steeds kritischer gekeken wordt naar dierlijke producten, dierenwelzijn en de ecologische vraagstukken steeds prangender worden, is het belangrijk om de werkwijze van dierenartsen te bestuderen. Welke waarden hebben zij, welke belangen moeten zij afwegen bij de zorg voor een dier?”

Het idee van Vogel om onderzoek te doen naar de dierenartsen is een gevolg van een onderzoek dat ze momenteel uitvoert in opdracht van de Zweedse universiteit van Linköping. Daarbij neemt ze het ethische spanningsveld onder de loep in de gezondheidszorg voor mensen. „Bij de zorg voor een dier moet je echter kijken naar veel meer factoren dan zorg voor mensen. Je kijkt naar de gezondheid van een dier, maar ook naar de invloed van dat dier op de gezondheid van het bedrijf, de boer, de veestapel, omwonenden en de voedselveiligheid van de producten.

In kaart brengen

Vogel durft geen verwachtingen uit te spreken van wat ze gaat tegenkomen tijdens haar onderzoek. Bij de integriteit van dierenartsen zet Vogel geen vraagtekens. „Ik zit daar om van de dierenartsen te leren, niet om ze in twijfel te trekken. Ik wil kijken hoe de artsen omgaan met de dieren, of er verbeteringen in de werkzaamheden mogelijk zijn, kansen en obstakels in kaart brengen en zien waar ze zoal tegenaanlopen tijdens hun werk.”

Staartbijten

Met het onderzoek hoopt de onderzoeker inzichten te bieden die kunnen leiden tot veranderingen in beleid en wetgeving. Als voorbeeld geeft Vogel de tweede casus, het staartbijten bij varkens: „Staartknippen is verboden in de EU, maar er is geen alternatief. Dus vrijwel alle boeren knippen de staarten van de biggen. Zelfs als je alle maatregelen neemt die je kan nemen, zoals speelmateriaal en strooisel in stallen, blijft zo’n 3 procent staartbijten. Dus hoe vul je die problematiek in? Het zou mooi zijn als ik daarvoor input en een overzicht van best practices kan aanleveren bij beleidsmakers.”

Beurs

Voor dit onderzoek heeft Vogel een veni-beurs ontvangen van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek met een hoogte van 250.000 euro. De onderzoeker zegt dat er nog weinig onderzoeken zijn uitgevoerd naar dierenartsen in relatie tot de waarden en casussen zoals zij die heeft geformuleerd. „Er is onderzoek naar zoönose gedaan, maar dat is het dan ook wel…”

In januari van het nieuwe jaar gaat het onderzoek van start. Vogel heeft er zin in. „Ik kom zelf van het platteland, uit een dorpje in de buurt van Kampen (OV), en ben gefascineerd door de landbouw. En maar tien procent van de aanvragen voor sociaalwetenschappelijk onderzoek wordt gehonoreerd. Dus ik ben heel erg blij dat ik hiermee mag beginnen.” Het onderzoek duurt vier jaar. De resultaten zullen, in de vorm van workshops en lezingen, gedeeld worden met veeartsen.