Gemiddelde prijs bouwland daalt naar 100.600 euro per hectare, verschil prijs tijdelijk en blijvend grasland groeit
De gemiddelde prijs van 100.600 euro per hectare bouwland ligt 1 procent boven de gemiddelde prijs van bouwland over heel 2024, die bedroeg 99.600 euro per hectare.
In het eerste kwartaal is de gemiddelde prijs van grasland gestegen met 4 procent tot 82.500 euro per hectare. Dat is 8,6 procent hoger dan de gemiddelde prijs van grasland in 2024 van 76.000 euro per hectare. De prijs van snijmaïsland is gestegen tot gemiddeld 96.000 euro per hectare.
De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is in het eerste kwartaal van dit jaar uitgekomen op 91.300 euro per hectare. Dat is 7 procent hoger dan de gemiddelde grondprijs over heel 2024 (85.300 euro per hectare) maar precies gelijk aan de gemiddelde grondprijs van het vierde kwartaal van 2024.
Regionale verschillen
De gemiddelde agrarische grondprijs van het eerste kwartaal van 2025 laat (flinke) regionale verschillen zien. Zo ligt de gemiddelde prijs voor een hectare landbouwgrond in Flevoland op 184.100 euro en in Noord-Brabant op 102.100 euro. In Friesland komt de gemiddelde grondprijs in het eerste kwartaal uit op 62.200 euro per hectare. In Drenthe is dat 78.800 euro per hectare.
In Groningen steeg de grondprijs in het eerste kwartaal het hardst: De gemiddelde grondprijs nam daar met 11 procent toe (naar 83.500 euro/ha) ten opzichte van het vierde kwartaal van 2024. Ook in Noord-Holland steeg de gemiddelde agrarische grondprijs met 11 procent (naar 96.300 euro/ha). In Flevoland liet de gemiddelde agrarische grondprijs in het eerste kwartaal een daling van 1 procent zien ten opzichte van het vierde kwartaal van 2024.
Grondmobiliteit
In het vierde kwartaal van 2024 is 11.700 hectare landbouwgrond verhandeld, bijna 1.600 ha (15,2 procent) meer dan in hetzelfde kwartaal van 2023. In heel 2024 is 31.500 hectare grond verhandeld. Dat is 15,1 procent meer dan in 2023, toen werd 27.400 hectare verhandeld.
De relatieve grondmobiliteit bestaat uit het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond. Dit was in de vier laatste kwartalen 1,84 procent tegen 1,60 procent in dezelfde periode het jaar daarvoor.
Tijdelijk grasland
De kloof tussen de prijzen van tijdelijk en blijvend grasland is de afgelopen jaren verder toegenomen. Over de periode 2020–2024 was tijdelijk grasland gemiddeld 20 procent duurder. De hogere waarde van tijdelijk grasland hangt samen met de intensievere en flexibelere inzet ervan binnen vruchtwisselingssystemen, bijvoorbeeld in combinatie met snijmaïs of aardappelen. Dat blijkt uit het themabericht 'Tijdelijk grasland in prijs ruim boven blijvend grasland'.
Volgens de onderzoekers sluit het prijsniveau van tijdelijk grasland inmiddels aan bij dat van snijmaïsland (83.100 euro per hectare in 2024), maar blijft het onder dat van bouwland (99.600 euro per hectare).
Tijdelijk grasland wordt maximaal vier jaar achtereen op hetzelfde perceel geteeld. Het maakt deel uit van een vruchtwisseling met akkerbouwgewassen zoals snijmaïs en aardappelen. Van blijvend grasland is sprake als er minimaal vijf jaar achtereen op hetzelfde perceel wordt geteeld, met een opbrengst van meer dan vijf ton droge stof per hectare per jaar.
Flexibiliteit
Een verklaring voor het prijsverschil is dat tijdelijk grasland deel uitmaakt van een vruchtwisselingssysteem en makkelijker kan worden ingezet voor de teelt van andere (voeder)gewassen zoals snijmaïs of aardappelen. Deze flexibiliteit verhoogt de gebruikswaarde van het perceel en daarmee ook de marktwaarde. Daarnaast heeft tijdelijk grasland doorgaans een hogere opbrengst dan blijvend grasland.
De hogere prijs van tijdelijk grasland is volgens de onderzoekers niet alleen te verklaren door locatie, bodemsoort of perceelgrootte. Zelfs na correctie voor deze factoren blijft het prijsverschil significant. De onderzoekers vermoeden dat de markt tijdelijk grasland als waardevoller beschouwt, onder meer door het hogere opbrengend vermogen.
Regionale verschillen
De prijsverschillen zijn niet overal even groot. In sommige provincies, zoals Noord-Holland, ligt de prijs van tijdelijk grasland ruim 40 procent boven die van blijvend grasland. Ook in Noord-Brabant is het aandeel tijdelijk grasland relatief hoog, mede door samenwerking tussen melkvee- en akkerbouwbedrijven en de invloed van droogte op de kwaliteit van graslanden.
In de drie noordelijke provincies zijn de grondprijzen over het algemeen het laagst. Daar overheerst blijvend grasland, dat ook landelijk het grootste aandeel van de verhandelde graslanden vormt (77 procent).
Het totale areaal Nederlandse cultuurgrond bedroeg in 2024 volgens de Landbouwtelling ongeveer 1,8 miljoen hectare. Daarvan was 962 duizend hectare in gebruik als grasland, waarvan 671 duizend hectare (70 procent) blijvend grasland, 201 duizend hectare (21 procent) tijdelijk grasland en 90 duizend hectare (9 procent) natuurlijk grasland. De helft van het Nederlandse areaal grasland ligt in de provincies Fryslân, Overijssel en Gelderland. In deze gebieden is de melkveehouderij sterk vertegenwoordigd en vormt grasland een belangrijk onderdeel van het agrarisch grondgebruik.
Tekst: Renske Luimes
Renske is opgegroeid op een klein gemengd bedrijf. Bij Agrio kan ze haar grootste hobby, namelijk schrijven, combineren met haar voorliefde voor de landbouw.
Tekst: Stefan Buning
Geboren en getogen op een melkveebedrijf in de Achterhoek. Sinds 1998 werkzaam als redacteur bij Agrio. Als chef Melkvee is hij samen met zijn team verantwoordelijk voor het kritisch volgen van alles wat er in en om de melkveehouderij in Nederland gebeurt.
Beeld: Susan Rexwinkel
Bronnen: Kadaster, Wageningen Economic Research
