Opinie: ‘Op basis van wat eigenlijk?’

Wie had kunnen bedenken dat de vormgeving van het mestbeleid zou zijn gefundeerd op oneigenlijke politieke keuzes? Dat de krimp van de veestapel, als het aan de politiek ligt, zo’n beetje de enige knop is waar aan wordt gedraaid? Wie had ooit kunnen bedenken dat bedrijven met grasland nu de rekening gaan betalen?

Feiten

Een feit is dat de waterkwaliteit bij derogatiebedrijven aantoonbaar beter is. Feit is ook dat dierlijke mest minder uitspoelt dan kunstmest. Een ander feit is dat er verwoestend veel leed wacht voor honderden boerengezinnen. Toch is er geen politicus die de moed heeft dat te onderkennen en hierin gaat opstaan en zegt: ‘Sorry, we hebben aan de verkeerde knop gedraaid, we gaan alles op alles zetten om dit terug te draaien en écht dingen doen die voor de waterkwaliteit wél helpen.’ Nee, in tegendeel. Er wordt gewoon door georakeld over krimp.

En wat doen Kamerleden? Ze wijzen naar de melkveesector. Zij vinden dat deze sector met oplossingen moeten komen. Is dit omdat Kamerleden het zelf ook niet meer weten? Of omdat ze het niet eens zijn met elkaar? De melkveesector gaat het niet oplossen. Dit probleem is niet sectoraal op te lossen, maar in Brussel. Dat is de enige juiste weg. ‘Maar wat is dan plan B, als Brussel niet luistert.’ Een veelgestelde vraag. Een plan B is er niet en gaat er ook niet komen. Daarom zou onze landbouwminister alle steun moeten krijgen van de Kamer.

Overgangsregeling

Zoals gezegd liggen de oplossingen in Brussel. Nederland kan aantonen dat er al jaren sprake is van een stijgende lijn wat betreft de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater, hoewel dit per jaar varieert vanwege droge of natte jaren. Nederland kan ook aantonen dat er buiten de met nutriënten verontreinigde (NV)-gebieden al jaren sprake is van een goede waterkwaliteit. Er kunnen daarom direct stappen worden gezet om meer plaatsingsruimte te creëren. Zo zou buiten de NV-gebieden een hogerer dierlijke mestgift moeten worden toegestaan, in plaats van kunstmest. Zie het als een grofmazige ‘doelsturing’ die op korte termijn is te realiseren.

Een bijkomende stap, die iets meer tijd vergt, is het verfijnen van de bestaande NV-gebieden. Een simpele manier om, gebaseerd op feiten, een overgangsregeling in te stellen en de druk van de mestmarkt te halen. Uiteindelijk zal de Nitraatrichtlijn moeten worden aangepast, zodat er kan worden bemest op basis van een nutriëntenevenwicht: voeden naar behoefte dus.

Gewassen

Vandaag is het Dankdag voor gewas en arbeid. Voor mij betekent dit een dag om dankbaar te zijn voor wat we mochten ontvangen. Ook sta ik op deze dag stil bij de verantwoordelijkheid die je als boer hebt om gezond en eerlijk voedsel te produceren en om zorg te dragen voor de omgeving, het vee, de bodem en het gewas. Hoe frustrerend is het dan als je vooruit wil en mogelijkheden wil pakken om het goede te doen, ondertussen merkt dat wet- en regelgeving dit in de weg staat. Landbouwgrond wordt steeds armer en boerengezinnen moeten noodgedwongen stoppen. Op basis van wat eigenlijk? Ik kan het niet begrijpen.

Geen tijd meer te verliezen

Er is geen tijd meer voor nog een mestdebat, en nog één, en nog één. Praten tot we een ons wegen. Het enige wat er het afgelopen jaar is gebeurd, is het instellen van afromingspercentages. Geen enkele stap voorwaarts. Minister Wiersma zal daarom morgen in het mestdebat duidelijk moeten maken hoe ze de oneigenlijke afspraken met Brussel gaat terugdraaien en met welke feiten ze dit gaat onderbouwen. Politici zouden er goed aan doen om het debat te voeren op basis van feiten, de handen ineen te slaan en er gezamenlijk voor te kiezen de minister voor de volle 100 procent steun te geven.

Eigenlijk, precies zoals Brussel van ons vraagt, zoals in het gesprek op 16 april met landbouworganisaties en medewerkers van de milieucommissaris duidelijk werd: ‘Kom met een plan, stel waterkwaliteit voorop en onderbouw dit. Nieuwe onderbouwde inzichten zullen altijd tot heroverweging van gemaakte afspraken leiden!’

En last but not least: lees de Nitraatrichtlijn er nog maar eens op na. Derogatie is een recht, geen tijdelijke uitzondering. Als je het maar goed onderbouwt, en dat is heel goed mogelijk.

Alien van Zijtveld, voorzitter Agractie Nederland en melkveehouder in Rouveen (OV).