Column: Zonder boeren is natuurbeheer onbetaalbaar

Je komt dan alleen niet altijd even vrolijk thuis. We hadden echt een supergoede avond in de Peel, maar ik schrok van de zorgen en de radeloosheid die daar heerste. Ik kende natuurlijk de enorme terugloop van het aantal melkveehouders rondom de Peel al langer, maar als je beseft dat er straks nog maar vier overblijven dan doet dat toch enorm pijn. Dan kun je nog zo’n positief verhaal vertellen over wat er met agrarisch natuurbeheer mogelijk is, de kansen voor de natuur die dat meebrengt en de stappen die de bedrijven daarmee kunnen zetten naar natuurinclusiviteit. Als daar domweg geen ruimte voor wordt geboden, dan voelt het dubbel wrang voor al die agrariërs die graag wíllen, maar geen kans krijgen. Op zó’n avond hadden nou de huidige politici aanwezig moeten zijn. Dan hadden ze gezien en gevoeld welke kansen ze laten liggen.

Twee maanden later kopte het Eindhovens Dagblad: ‘Provinciebestuur Brabant maakt zich grote zorgen om verdwijnen grasland rondom de Peel’. Nu het kalf verdronken (of verzopen) is, komt men erachter hoe belangrijk het is of eigenlijk was, om grasland rondom natuur te behouden. Welke cruciale rol de melkveehouderij daarin speelde. Als je roept dat de boeren natuurinclusief moeten worden, betekent dat ook dat natuurbeheer boerinclusief moet zijn. Terreinbeheerders trekken nu aan de noodbel, omdat er geen boeren meer zijn om de graslanden te beheren. Dat ze zoals de provincie zelf zegt ‘door het verdwijnen van grasland er last van gaan krijgen om de wettelijke doelen voor natuur, water en klimaat te behalen’ is wel een heel wrange constatering die ze ook zo aan de stamtafel van het Peelcafé hadden kunnen optekenen.

En de Peel is niet uniek. Wat er nu in Brabant gebeurt, is de voorbode van wat ons in veel gebieden in Nederland te wachten staat. De komende tijd zullen veel melkveehouders stoppen en gebruikmaken van de beëindigingsregeling. Vaak op plaatsen waar we ze juist moeten behouden en waar ze heel hard nodig zijn om de natuurwaarden in de overgangsgebieden te behouden. Ook in het Rivierenland worden wij nu benaderd door natuurorganisaties die hard op zoek zijn naar boeren die een deel van het beheer uit kunnen voeren.

Blijkbaar dringt nu pas het besef door hoe onbetaalbaar de inzet van boeren was om ons mooie agrarisch cultuurlandschap te beheren en te bewaren. Nu pas dringt het door dat zonder boeren de doelen voor natuur, klimaat en water niet worden gehaald. Dat heeft het Brabantse provinciebestuur nu goed gezien, maar ondanks alle gegeven waarschuwingen wel veel te laat.

Ik zie in veel gebieden dezelfde kaalslag op ons afkomen, maar ik leg me er niet bij neer. Laten we de handen ineen slaan en nu het nog kan vooral investeren in blijvende boeren. Daar moeten we geen dag langer meer mee wachten.