Rundveemuseum Aartswoud exposeert over 150 jaar rundveestamboek

„We hebben ons wel gericht op de fokkerij in het noordelijke deel van Noord-Holland”, zegt bestuurslid en medeorganisator Bauke de Boer. „Want anders gingen we een wel heel groot veld bestrijken.” Het is een expositie geworden met veel foto’s met aanvullende teksten die de bezoeker door de verschillende decennia leidt. Daarnaast staan er veel attributen die te maken hebben met fokkerij en het verzamelen van gegevens, zoals een meetstok en monstername apparatuur.

Hoogte en dieptepunten

Het is een verhaal geworden die vertelt over de registraties van de eerste koe en stier, via de opmars van de lokale fokverenigingen, KI-verenigingen en zuivelfabrieken en hun samenwerking, via de hoogte- en dieptepunten van de Nederlandse rundveefokkerij, naar het huidige fokbeleid en natuurlijk ook de strijd binnen de fokkerijverenigingen over de invoering van de Holstein Friesian stieren. „Een verhaal van alles handgeschreven naar een bijna volledig geautomatiseerd systeem”, vertelt vrijwilliger Cees Welboren.

Beroemde namen

Een dergelijke expositie kan niet om de grote namen van weleer heen. Vanaf de invoering van de KI-verenigingen werden stieren landelijk bekend. „In Noord-Holland had je hele beroemde stallen”, vertelt Bauke de Boer. „Je had stal Groenhoven, de Woudhoeve en Gerrit Stapel met zijn Pan stieren, om er maar een paar te noemen.” Er zijn onder andere foto’s te zien van stieren als Adema 21 van de Woudhoeve, Blitsaerd Keimpe en Pan 55, en van vele andere illustere fokstieren. „We wilden een ‘wall of fame’ creëren en dat is wel gelukt.”

Artis

Het NRS is 150 jaar geleden opgericht in dierentuin Artis. Er was behoefte aan een goede registratie om de export van Nederlands rundvee naar het buitenland (veel ging naar Noord-Amerika) te ondersteunen. „Er was vraag naar cijfers van dieren om gericht aan te kunnen kopen”, vertelt de Boer. De heer Groneman uit Wieringerwaard was volgens Bauke de Boer een visionair die de kar trok in het begin. Groneman zocht goede koeien om mee te fokken. Een goede koe was voor hem een grote ruime koe die daardoor goed melk gaf. „Hij had een bijzonder oog voor goede stieren, en zo werd hij een grondlegger van het huidige stamboek”, zegt de Boer.

Lijsten

Er liggen verschillende bijzondere naslagwerken volgens Welboren. Hij wijst op handgeschreven lijsten van echte stammoeders en uitgeschreven stambomen, zoals die ongeveer zestig jaar geleden werden gemaakt. Veel materiaal wat er te zien is, is gelieerd aan het voormalige KI-station in Sijbekarspel, omdat deze in de regio lag. „We hebben er heel veel werk aan gehad, maar we hebben een redelijk compleet beeld weten te exposeren van vroeger tot de hedendaagse fokkerij”, vertelt Cees Welboren. Bauke de Boer vult hierop aan: „We laten een verhaal zien dat in twintig generaties van Jacob 2 gaat naar Skalsumer Sunny Boy.”

De expositie is tot en met 11 augustus 2024 te zien in Rundveemuseum Aat Grootes, Schoolstraat 43, 1719 AT in Aartswoud. Houd rekening met beperkte openingstijden. Meer informatie is te vinden op https://www.rundveemuseum.nl/