Greenpeace verliest kort geding over aanscherping stikstofbeleid

De milieuclub eiste dat de Nederlandse Staat binnen drie maanden een plan van aanpak moet maken om de stikstofuitstoot drastisch te verlagen. Dit zou nodig zijn omdat sommige kwetsbare natuursoorten, die op de Rode Lijst staan, na eind 2025 onherstelbaar beschadigd dreigen te raken. Ook verwees de organisatie naar rapporten van het Planbureau voor de Leefomgeving, het RIVM en de Wageningen Universiteit. Allen concluderen dat de overheid met de huidige aanpak de stikstofdoelen van 2030 en 2035 niet gaat halen.

Het huidige stikstofbeleid zou daarom op zeer korte termijn moeten worden aangescherpt. Greenpeace noemde als maatregelen bijvoorbeeld gedwongen uitkoop van piekbelasters en het instellen van een maximumaantal dieren per hectare. Het doel daarvan is dat de stikstofuitstoot daardoor op korte termijn drastisch omlaag gaat.

Onherstelbaar beschadigd?

Hoewel Greenpeace en de Staat het eens zijn dat de vermindering van de stikstofuitstnoot nodig is voor natuurherstel, is in dit geding niet duidelijk geworden in welke gebieden de urgentie zo hoog is, dat er voor eind 2025 al vergaande stikstofmaatregelen moeten worden genomen om de stikstofdepositie onder de KDW te krijgen. 'De vorderingen van Greenpeace zijn daar onvoldoende op toegespitst en de rechter kan daardoor de vordering van Greenpeace ook niet gedeeltelijk toewijzen', zo staat in de uitspraak. Ook de hoogst ecoloog van LNV gaf tijdens de zaak aan dat de natuur na 2025 niet onherstelbaar is beschadigd, als nog niet overal in Nederland de stisktofdepositie onder de KDW zit.

Verslechteringsverbod

De natuurorganisatie is ook van mening dat de Staat in strijd handelt met het verslechteringsverbod uit de Europese Habitat- en Vogelrichtlijn, waarin staat dat Natura 2000-gebieden moeten worden beschermd. Dit is volgens de rechter niet het geval. 'Bij de toetsing van het verslechteringsverbod moet worden uitgegaan van concrete habitats in Natura 2000-gebieden. Hiervoor moet per concrete habitat worden bekeken wat de staat van instandhouding is en welke maatregelen noodzakelijk zijn om verdere verslechtering tegen te gaan.'

In de rapporten die Greenpeace aanleverde, is per habitat uitgegaan van de landelijke staat van instandhouding. 'Zonder nadere toelichting, die Greenpeace niet heeft gegeven, kunnen de alarmerende conclusies van de rapporten niet worden vertaald naar alle habitats in de Natura 2000-gebieden. Er valt niet uit te sluiten dat in bepaalde gevallen kan worden volstaan met een beperktere stikstofreductie en/of dat deze tegen een latere datum dan eind 2025 kan zijn gerealiseerd.' Dit geldt ook andersom. Voor sommige habitats zal de Staat op zeer korte termijn de stikstofuitstoot moeten terugdringen.

Behalen wettelijke stikstofdoelen

Verder kan de rechter niet oordelen over de argumenten van Greenpeace dat de wettelijke stikstofdoelen van 2030 en 2035 niet gaan worden gehaald. 'De discussie over de vraag of de wettelijke stikstofdoelen met het nieuwe beleid wel kunnen worden gehaald en of Greenpeace het behalen van deze doelen kan afdwingen, dient in de bodemprocedure te worden gevoerd, zeker daar waar het de doelen voor 2030 betreft.'

De voorzieningenrechter begrijpt alle zorgen van Greenpeace over het achterwege blijven van concrete maatregelen voor de natuur, maar kan niet tot een andere uitkomst komen dan deze.

Stikstofclaim

Stikstofclaim sloot als derde belanghebbende bij de zaak aan, om het geluid van haar aangesloten boeren te vertolken. De stichting is van mening dat de eisen van Greenpeace een doodsteek voor duizenden boerenbedrijven betekenen.

'Stichting Stikstofclaim is tevreden met deze uitspraak waarbij de kortgedingrechter Greenpeace terecht wijst op de complexiteit van het vraagstuk en doorverwijst naar de reeds aangespannen bodemprocedure, welke in november zal dienen en waarin Stichting Stikstofclaim ook de gevoegde partij is. De eisen van Greenpeace zijn te verstrekkend, niet concreet en zijn onvoldoende onderbouwd. Stichting Stikstofclaim ziet de bodemprocedure komende herfst met vertrouwen tegemoet', zo staat in een persbericht.