Van der Wal verdedigt natuurvergunning Schiphol
Schiphol kwam onlangs in het nieuws na een reconstructie van dagblad NRC, waaruit blijkt dat het ministerie van LNV als bevoegd gezag de stikstofregels versoepeld zou hebben, om zo de grootste luchthaven van ons land van een stikstofvergunning te voorzien.
De Schiphol Group kocht met miljoenen in de zak als private partij negen boerderijen op om genoeg stikstofruimte te verkrijgen voor de aanvraag van deze vergunning. Daarbij zou er niet gekeken zijn naar het effect van de vliegbewegingen op de Natura 2000-gebieden in in de omgeving van Schiphol.
Effect op natuur
Rosanne Hertzberger en Olger van Dijk (beide NSC) willen daarom van de minister weten of het klopt dat er geen zorgvuldig onderzoek is verricht naar de stikstofbelasting op nabijgelegen beschermde natuur vanaf de luchthaven. De lijn binnen LNV was altijd dat dit bij extern salderen tussen twee private partijen (Schiphol Group) en boeren niet nodig is, omdat van private partijen niet verwacht kan worden dat ze bij de aanvraag van een natuurvergunning maatregelen nemen voor natuurherstel. Particulieren kun je niet verantwoordelijk houden voor de staat van de natuur, alleen overheden kunnen dat door bijvoorbeeld het nemen van stikstofmaatregelen, beredeneert LNV.
Dat standpunt veranderde in februari 2024, toen de Raad van State oordeelde dat ook bij extern salderen tussen particuleren de vergunning gekeken moet worden naar de effecten op de beschermde natuur. De minister beoordeelt deze uitspraak en welke gevolgen dit heeft voor haar beleid.
Afname uitstoot
Hoeveel stikstof stoot Schiphol dan uit op de omliggende beschermde natuur? De NSC-Kamerleden vragen om een overzicht van hoeveel stikstof Schiphol deponeert op de omliggende Natura 2000-gebieden en of de verleende natuurvergunning een overschrijding zou vergroten.
Van der Wal geeft bij de toelichting op de tabel aan dat de stikstofuitstoot juist áfneemt, omdat er via extern salderen 30 procent wordt afgeroomd voor de natuur. Daarnaast blijkt uit gegevens van RVO volgens de bewindsvrouw dat er nauwelijks verschil is tussen de referentiesituatie (de aanwijzing van het Natura 2000-gebied, rond 2000) en de voorgenomen vluchtbewegingen. Dit betekent dus dat de uitstoot op de natuur nauwelijks verschilt tussen 2000 en nu, ook niet nadat de boerderijen zijn aangekocht voor de aanvraag van de vergunning.
Bijvoorbeeld: de depositie van Schiphol op een habitattype met een zeer lage KDW bedraagt zonder salderen circa 9 mol per hectare per jaar (H7140B met een KDW van 500 mol per hectare per jaar - Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske) en daarna is deze nagenoeg gelijk gebleven.
Afgeweken van referentiesituatie
In de vergunning wordt uitgegaan van twee referentiesituaties: Voor Natura 2000-gebieden met een referentiedatum van vóór 2003 wordt uitgegaan van het Aanwijzingsbesluit 2000 met in 2002 maximaal 460.000 vliegtuigbewegingen (referentiejaar 2002). Dit is een situatie voor de ingebruikname van de Polderbaan. Voor Natura 2000-gebieden met een referentiedatum na 2003 wordt uitgegaan van het LVB 2008 en behoort het gebruik van de Polderbaan tot de referentiesituatie (referentiejaar 2008). Daarbij geldt dat het gebruik is beperkt tot 480.000 vliegtuigbewegingen.
Er is dus niet afgeweken van de referentiesituatie bij het verlenen van de natuurvergunning, zoals de indieners van de vragen suggereren. 'Schiphol heeft maatregelen getroffen waardoor alle effecten bij 500.000 vliegtuigbewegingen, inclusief de transitie naar 440.000, zijn gemitigeerd.' Dit betekent dat bij de aankoop van de boerderijen genoeg rechten zijn verkregen voor het hoogste aantal vluchtbewegingen.
Verschil met PAS-melder
De Kamerleden vragen ook met welke ordergrootte de totale stikstofdepositie van Schiphol verschilt ten opzichte van een individuele PAS-melder of garnalenvisser. Het feit dat Schiphol negen agrarische bedrijven heeft uitgekocht om extern mee te salderen, geeft volgens de minister een beeld van de verhouding in grootte. 'Het vliegverkeer op de Nederlandse luchthavens is verantwoordelijk voor 0,1 procent van de totale gemiddelde depositie in Nederlandse Natura 2000-gebieden. Vliegverkeer boven de 3000 voet draagt ook bij aan de stikstofdepositie. Naar schatting is de totale bijdrage van vliegverkeer hierdoor 15-20 mol stikstof per hectare per jaar. Dat is 1,1 procent aan de totale stikstofdepositie in Nederlan, aldus het RIVM. Mobiliteit in totaal is verantwoordelijk voor 11 procent, de agrarische sector voor iets minder dan de helft van de depositie', schrijft Van der Wal in een antwoord.
Rechtszaak
MOB, Milieudefensie en Greenpeace vechten de natuurvergunning van Schiphol aan bij de rechter. Deze zaak moet nog volgen. De verwachting van juridische experts is dat deze geen stand houdt.
Tijdens de Statenvergadering van Noord-Holland werden er maandagmiddag door BBB, het CDA en de ChristenUnie ook vragen gesteld over de natuurvergunning van Schiphol en de rol van provincie Noord-Holland.
Daar was gedeputeerde Rosan Kocken (GroenLinks) duidelijk over: „U stelt de vragen aan de verkeerde persoon, want dit college is er niet om de handelingen van LNV toe te lichten. Voor een groot deel gaat het daar wel over."
De drie partijen wilden ook weten of andere partijen, zoals vliegvelden industriële bedrijven dezelfde route als Schiphol kunnen volgen in het kader van 'gelijke monnikken, gelijke kappen'. Kocken antwoordt dat bedrijven die onder de bevoehdheid van LNV vallen, het Rijk verantwoordelijk is voor de vergunningaanvraag, net als bij Schiphol het geval is. „Het is niet aan het college van Noord-Holland om deze afwegingen te beoordelen of te verdedigen."
Provinciale regels
Voor de meeste Noord-Hollandse bedrijven is echter de provincie het bevoegd gezag. Ondernemers die extern willen salderen, moeten de provinciale regels voor extern salderen volgen. Dit betekent dat er altijd 30 procent van de stikstof naar de natuur moet gaan (afroming) en dat er getoetst moet worden wat de effecten zijn op de beschermde natuur. Daarbij wordt er geen onderscheid gemaakt tussen private en publieke partijen door de uitspraak van de Raad van State.
Bij alle projecten volgt dus dezelfde beoordeling. Bij elk verzoek tot extern salderen wordt er eerst afgeroomd en daarna gekeken of de stikstofruimte is voor natuurherstel. Als dit niet het geval is, dan kan deze vrijgekomen stikstofruimte eventueel naar anderen. „Dit geldt voor zowel PAS-melders als een industriële onderneming. Bij alle projecten volgt dezelfde beoordeling."
De ChristenUnie vroeg aan Kocken of het college de minister pro-actief heeft gewezen op het belang van natuurherstel. Dat is niet gebeurd. „Over het algemeen is de minister goed op de hoogte dat er ook in Noord-Holland veel natuur is die onder druk staat. Er is niet pro-actief aangegeven dat er een additionaliteitstoets zou moeten plaatsvinden."
Tekst: Bas Lageschaar
Bas Lageschaar groeide op tussen de weilanden in de Achterhoek. Daardoor had hij altijd al belangstelling voor de agrarische sector. Voor Agrio zit hij in de redactie politiek en beleid. Bas volgt het laatste (regionale) nieuws op de voet en schrijft voor de regionale websites en verschillende printuitgaven.
Beeld: Ellen Meinen
Bron: Tweede Kamer